«АПО́ВЕСЦЬ ПРА АТЫ́ЛУ — КАРАЛЯ́ УГО́РСКАГА»,

гл. «Гісторыя пра Атылу».

т. 1, с. 429

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

«Гісторыя пра Атылу, караля угорскага» (літ. помнік) 3/499; 8/382

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

уго́рскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. уго́рскі уго́рская уго́рскае уго́рскія
Р. уго́рскага уго́рскай
уго́рскае		 уго́рскага уго́рскіх
Д. уго́рскаму уго́рскай уго́рскаму уго́рскім
В. уго́рскі (неадуш.)
уго́рскага (адуш.)		 уго́рскую уго́рскае уго́рскія (неадуш.)
уго́рскіх (адуш.)
Т. уго́рскім уго́рскай
уго́рскаю		 уго́рскім уго́рскімі
М. уго́рскім уго́рскай уго́рскім уго́рскіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

фі́на-уго́рскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. фі́на-уго́рскі фі́на-уго́рская фі́на-уго́рскае фі́на-уго́рскія
Р. фі́на-уго́рскага фі́на-уго́рскай
фі́на-уго́рскае		 фі́на-уго́рскага фі́на-уго́рскіх
Д. фі́на-уго́рскаму фі́на-уго́рскай фі́на-уго́рскаму фі́на-уго́рскім
В. фі́на-уго́рскі
фі́на-уго́рскага		 фі́на-уго́рскую фі́на-уго́рскае фі́на-уго́рскія
Т. фі́на-уго́рскім фі́на-уго́рскай
фі́на-уго́рскаю		 фі́на-уго́рскім фі́на-уго́рскімі
М. фі́на-уго́рскім фі́на-уго́рскай фі́на-уго́рскім фі́на-уго́рскіх

Іншыя варыянты: фіна-уго́рскі.

Крыніцы: tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

фіна-уго́рскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. фіна-уго́рскі фіна-уго́рская фіна-уго́рскае фіна-уго́рскія
Р. фіна-уго́рскага фіна-уго́рскай
фіна-уго́рскае		 фіна-уго́рскага фіна-уго́рскіх
Д. фіна-уго́рскаму фіна-уго́рскай фіна-уго́рскаму фіна-уго́рскім
В. фіна-уго́рскі
фіна-уго́рскага		 фіна-уго́рскую фіна-уго́рскае фіна-уго́рскія
Т. фіна-уго́рскім фіна-уго́рскай
фіна-уго́рскаю		 фіна-уго́рскім фіна-уго́рскімі
М. фіна-уго́рскім фіна-уго́рскай фіна-уго́рскім фіна-уго́рскіх

Іншыя варыянты: фі́на-уго́рскі.

Крыніцы: tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

БАЗЫ́ЛІК Цыпрыян

(1535?, г. Серадз, Польшча — пасля 1600),

паэт, перакладчык, кампазітар, кнігавыдавец. Вучыўся ў Кракаўскім ун-це. Прыблізна з 1556 адзін з кіраўнікоў капэлы канцлера ВКЛ М.Радзівіла Чорнага. Складаў рэліг. песнапенні (выдадзены асобнымі кніжкамі ў Брэсце ў 1556, 1558, 1559). У 1560—70-я г. ўладальнік і кіраўнік Брэсцкай друкарні. У некаторыя кнігі ўключаў свае вершы. Аўтар паэмы «Надпіс на помніку П.Сецыгнеўскага» (1570). Пераклаў з лац. мовы на польск. і выдаў «Гісторыю жорсткіх ганенняў царквы Божай» (1567, з А.Воланам), творы М.Барлетці пра Г.Скандэрбега (1569), М.Олаха «Пра Атылу, караля угорскага» (Кракаў, 1574; рукапіс бел. перакладу каля 1580) і А.Маджэўскага Фрыча «Аб удасканаленні Рэчы Паспалітай» (Лоск, 1577).

т. 2, с. 222

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Со́баль ‘драпежны звярок сямейства куніцавых’, ‘футра гэтага звярка’ (ТСБМ), со́баль, сабо́ль ‘тс’ (Некр. і Байк.), сабо́ль ‘тс’ (Ласт., Стан.), ст.-бел. собаль ‘футра собаля; асобны падатак’ (Сташайтэне, Абстр. лекс., 162). Укр. со́боль, польск. soból, в.-луж. soboł, чэш. sobol, славац. soboľ, балг. соболе́ц ‘суслік’, што дае падставы для рэканструкцыі прасл. *sobolь (ЕСУМ, 5, 340), паходжанне якога застаецца няясным. Выказвалася думка (Зубаты, AfslPh, 16, 413; Праабражэнскі, 2, 348) аб роднасці са ст.-інд. çabálaḥ, çabaráḥ ‘стракаты, плямісты’. Версіі фіна-угорскага (Брукнер, 506; Голуб-Копечны, 344) або цюркскага паходжання, параўн. тур. samur ‘собаль’, Фасмер (3, 703–704) лічыць нездавальняючымі. Відаць, праз заходнеславянскія слова пранікла ў заходнееўрапейскія мовы: ст.-в.-ням. tebelus/zobel ‘собаль’ (XI ст.), ст.-франц. sable, італ. zibellino, с.-н.-ням. sabel, адкуль ст.-ісл. safali. Гл. яшчэ Махэк₂, 565; Сной₁, 589; Борысь, 566; ЕСУМ, 5, 340.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)