ува́га

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. ува́га
Р. ува́гі
Д. ува́зе
В. ува́гу
Т. ува́гай
ува́гаю
М. ува́зе

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ува́га, -і, ДМ ува́зе, ж.

1. Сканцэнтраванасць думак ці зроку, слыху на чым-н.

Звярнуць увагу на што-н. Аднесціся з увагай.

Удзяліць увагу каму-н. Браць пад увагу.

У цэнтры ўвагі.

Увазе слухачоў! (г. зн. слухачы, звярніце ўвагу).

2. Клапатлівыя, чулыя адносіны да каго-, чаго-н.

Сяброўская ў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ува́га ж., в разн. знач. внима́ние ср.;

звярну́ць ~гу на я́касць — обрати́ть внима́ние на ка́чество;

карыста́цца ўва́гай — по́льзоваться внима́нием;

ва́рты ўва́гі — заслу́живающий внима́ния;

◊ быць у цэ́нтры ўва́гі — быть в це́нтре внима́ния;

вы́пусціць (упусці́ць) з-пад ~гі — упусти́ть, вы́пустить из ви́ду;

мець на ўва́зе: — а) име́ть в виду́; б) име́ть на приме́те;

прыня́ць пад ~гу — приня́ть во внима́ние; взять в расчёт;

браць пад ~гу — принима́ть к све́дению, брать на заме́тку;

нуль ~гі — ноль внима́ния;

пакі́нуць без ~гі — оста́вить без внима́ния;

Ува́га! — Внима́ние!

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

увага

т. 16, с. 156

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ува́га, ‑і, ДМ увазе, ж.

1. Сканцэнтраванасць думак, зроку, слыху на чым‑н., накіраванасць думак. Накіраваць сваю ўвагу на вучобу. □ У апошнія дні [Туравец] з вялікай увагай слухаў радыё, адчуваючы, што вось-вось падыходзяць дні вялікіх падзей. Мележ. Востры боль прайшоў ужо, чалавек расплюшчыў вочы і, здаецца, упершыню з увагай агледзеў палату і сваіх суседзяў. Быкаў. І вось .. [Краўчанка] апынуўся на вуліцах сталіцы; ягоная ўвага штохвілінна пераключалася то на новых людзей, то на цікавыя будынкі, то на вітрыны магазінаў. Мікуліч.

2. Клапатлівыя, чулыя адносіны, прыхільнасць да каго‑, чаго‑н. Карыстацца ўвагай. Сяброўская ўвага. □ Увагу бачаць нашага народа Будаўнікі вялікіх пабудоў. Астрэйка. [Праца дырэктара] патрабавала ўвагі да сотні вялікіх і дробных спраў. Чорны. Юрку не падабаліся ні матчыны клопаты, ні яе празмерная ўвага. Карпаў. // Цікавасць, якая праяўляецца да каго‑, чаго‑н. Не выпадковай уяўляецца цяперашняя ўвага да жанру паэмы: сам час хіне да эпічнай размовы. Лужанін. Сонца схіляецца да захаду, а пакупнікоў, вартых увагі, усё няма. Самуйлёнак.

3. Дадатковае тлумачэнне да тэксту; заўвага.

•••

Браць (узяць) пад увагу гл. браць.

Быць у цэнтры ўвагі гл. цэнтр.

Варты (заслугоўвае) увагі — важны, каштоўны, які заслугоўвае клопатаў.

Выпусціць з-пад увагі гл. выпусціць.

Звярнуць на сябе ўвагу гл. звярнуць.

Звярнуць увагу каго на каго-што гл. звярнуць.

Звярнуць увагу па каго-што гл. звярнуць.

Мецца на ўвазе гл. мецца ​1.

Мець на ўвазе гл. мець.

Нуль увагі гл. нуль.

Прыняць пад увагу гл. прыняць.

Прыцягнуць увагу гл. прыцягнуць.

Увага! — просьба, загад засяродзіцца, выслухаць і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

увага

Том: 34, старонка: 159.

img/34/34-159_0782_Увага.jpg

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

ува́га ж.

1. Áufmerksamkeit f;

звярну́ць ува́гу die Áufmerksamkeit ríchten, sein Áugenmerk wénden*; beáchten vt, áchten vi (на што-н. auf A);

звярну́ць чыю-н. ува́гу на што-н. j-n auf etw. áufmerksam máchen, j-s Áufmerksamkeit auf etw. (A) lénken;

ва́рты ўва́гі beáchtenswert, beáchtlich;

нада́ць ува́гу Áufmerksamkeit schénken;

браць пад ува́гу in Betrácht [Erwägung] zíehen*; berücksichtigen vt;

вы́пусціць з-пад ува́гі áußer Acht lássen*, nicht bemérken;

прыцягну́ць ува́гу die Áufmerksamkeit [Beáchtung, das Áugenmerk] auf sich zíehen* [lénken];

звярну́ць на сябе́ ўва́гу áuffällig sein;

2. (чулыя адносіны, прыхільнасць) Áufmerksamkeit f;

карыста́цца ўва́гай Beáchtung fínden*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

агля́дка, -і, ДМ -дцы, ж.

1. гл. аглядвацца, аглянуцца.

2. Асцярога ў дзеяннях, увага.

◊

Бегчы без аглядкі (разм.) — вельмі хутка.

Дзейнічаць з аглядкай — улічваць абставіны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прытупі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -у́піцца; зак.

1. Крыху затупіцца.

Канькі прытупіліся.

2. перан. Страціць адчувальнасць, стаць менш успрымальным.

Боль прытупіўся.

Увага прытупілася.

|| незак. прытупля́цца, -я́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

турбо́та, -ы, ДМ -бо́це, мн. -ы, -бо́т, ж.

1. Заклапочанасць чым-н., неадольнае жаданне ажыццявіць што-н.

Турботы яго не памяншаліся.

2. Апека над кім-н., клопат, увага да каго-н.

Т. аб дзецях.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)