убо́й зарэ́з, -зу м., забо́й, -бо́ю м.;

на убо́й на зарэ́з (на забо́й);

◊

корми́ть как на убо́й кармі́ць як на зарэ́з (на забо́й);

гнать на убо́й гнаць на смерць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

забо́й I, -бо́ю м. (в руднике, шахте) забой

забо́й II, -бо́ю м. (скота) убо́й, забо́й;

◊ кармі́ць як на з. — корми́ть как на убо́й

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зарэ́з, -зу м., разг.

1. забо́й, убо́й, заре́з;

2. (безвыходное положение) заре́з;

◊ да зарэ́зу — до заре́за;

кармі́ць як на з. — корми́ть как на убо́й

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

убо́ина ж.

1. (о мясе) спец. свежына́, -ны́ ж.;

2. (скотина на убой) обл. жывёла на зарэ́з (на забо́й).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заре́з разг.

1. (убой) зарэ́з, -зу м.;

скот на заре́з жывёла на зарэ́з;

2. (безвыходное положение) прост. зарэ́з, -зу м.;

◊

до заре́зу да зарэ́зу.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Не- (ня‑) адмоўная часціца ў якасці прэфікса і ў складзе словазлучэнняў, вядомая усім славянскім мовам. Прасл. *ne‑, ідэнтычнае па паходжанню адмоўю *не (гл. не 1); у шэрагу выпадкаў выконвае чыста структурную функцыю, утвараючы назвы прадметаў з «адмоўным» значэннем, параўн. нягода ’дрэннае надвор’е’ пры пагода ’добрае надвор’е’, нясла́ва ’ганьба’, няволя ’палон’ і пад.; выступае як дээтымалагізаваны элемент, параўн. небара́ка ’нябога’, ненаві́дзець (гл.), часам у якасці т. зв. збыткоўнага («пустога») адмоўя, параўн. неўбой ’неслух’ (Растарг.) і убой ’тс’, якое можа выкарыстоўвацца для табуізацыі, параўн. не́вад (гл.), нячы́сцік (гл.), нядо́бры ’вуж’ (ТС) і пад. (гл. ESSJ SG, 2, 446–448; Шустар-Шэўц, 13, 1006–1007; Талстой, Зб. Рэфармацкаму, 282–287; Папова, ФН, 1971, 1, 81–92). У складзе словазлучэнняў: не (ў)ва што ’няма ў што’ пры не́вашта ’тс’ (Растарг.); не ў змогу ’сіл не стае; няма сілы’ (Нас.), не ў чо́м ’ах як; вось чаму; вось табе і’ (Нас.) пры неўчом ’нездарма, то-та ж’ (ТС) і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кармі́ць несов. корми́ть; пита́ть;

◊ к. абяца́нкамі — корми́ть обеща́ниями; корми́ть за́втраками;

во́шай к. — вшей корми́ть;

к. хле́бам — корми́ть хле́бом;

к. чарве́й — корми́ть черве́й;

хле́бам не кармі́ — хле́бом не корми́;

к. як на зарэ́з (забо́й) — корми́ть как на убо́й;

паі́ць і к. — пои́ть и корми́ть;

во́ўка но́гі ко́рмяць — посл. во́лка но́ги ко́рмят;

салаўя́ ба́йкамі не ко́рмяць — посл. соловья́ ба́снями не ко́рмят;

кармі́ муко́ю, дык по́йдзе руко́ю — посл. не гони́ кнуто́м, а гони́ овсо́м;

як во́ўка ні кармі́, ён усё ў лес глядзі́ць — посл. как во́лка ни корми́, он всё в лес гляди́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бой​I м.

1. бой, род. бо́ю м.;

оборони́тельный бой абаро́нчы бой;

наступа́тельный бой наступа́льны бой;

кла́ссовые бои́ кла́савыя баі́;

ввести́ в бой уве́сці ў бой;

дать бой даць бой;

приня́ть бой прыня́ць бой;

взять без бо́я узя́ць без бо́ю;

2. (сигнал ударами) бой, род. бо́ю м.;

бой часо́в бой гадзі́нніка;

бой бараба́на бой бараба́на;

3. (убой скота на мясо) забо́й, -бо́ю м., рэза́нне, -ння ср., зарэ́з, -зу м.; (свиней) кало́нне, -ння ср.;

◊

взять с бо́ю узя́ць з бо́ю;

бить сме́ртным бо́ем біць смяро́тным бо́ем.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)