такса́ма.
1. прысл. Такім самым, падобным чынам, гэтак жа.
Дзеці працавалі т., як і дарослыя.
Настаўнік чытаў вершы, вучні т.
2. часц. Ужыв. пры выказванні нязгоды з чым-н., неадабрэння якіх-н. учынкаў (разм.).
А ты т. добрая цаца!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
такса́ма
1. нареч. та́кже, то́же;
я т. ско́нчыў сваю́ пра́цу — я та́кже (то́же) зако́нчил свою́ рабо́ту;
ён т. чыта́ў газе́ту — он та́кже (то́же) чита́л газе́ту;
2. союз соед. та́кже;
я́блыні, а т. гру́шы зацвілі́ — я́блони, а та́кже гру́ши зацвели́;
3. частица то́же;
а ты т. до́бры! — а ты то́же хоро́ш!;
◊ т., як... — (подобно кому-, чему-л.) так же, как...
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
такса́ма, прысл. і часціца.
1. прысл. Такім самым, падобным чынам, гэтак жа. [Люда:] — Я напішу, Сяргей Рыгоравіч, абавязкова напішу. — А потым сказала, таксама проста і нечакана: — Вы такі добры, разумны. Брыль. [Пытляваны:] Ураджай сёлета быў, як даўней казалі, дай божа кожнаму добраму. У бралі ў пару, змалацілі — таксама з дзяржавай разлічыліся поўнасцю. Крапіва. // У такой жа меры, ступені. [Карага:] — Ясна, што гэта дазорцы, і таксама ясна, што — дазорцы дзянікінскія. Колас.
2. часціца. Ужываецца пры пераходзе да наступнай тэмы гутаркі. [Бунтаўшчыкі:] — Глядзіце, зямлі ў вас [мужыкоў] — курыцы ступіць, а пад бокам тысячы дзесяцін у паноў Камянецкіх .. Таксама і з лесам: у вас хаты рушацца, а ў паноў Камянецкіх — сотні дзесяцін страявога лесу. Гартны.
3. часціца. Разм. Ужываецца пры выказванні нязгоды з чым‑н., неадабрэння якіх‑н. учынкаў. — Куды лезеш, пастой!.. — запярэчыў Міхась. — Таксама мне культура называецца, — быў загадчыкам клуба! Брыль. // у знач. далучальнага злучн. Далучае сказы, якія супадаюць па сваёй структуры або з’яўляюцца вельмі блізкімі ў якіх‑н. іншых адносінах з папярэднім выказваннем. Па ціхіх стрыманых галасах, што адразу пажвавелі, Ніна Лагуновіч адчувала, як палягчэла на душы ў людзей .. Ніна таксама паспакайнела. Мележ. Да самага верху шафа была напакавана дабром. Унізе — цэлая гара абутку, на палічцы — футры .. Шуфляды таксама былі поўныя. Паўлаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
такса́ма прысл auch; gléichfalls, ébenfalls
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Такса́ма ’такім самым, падобным чынам, гэтак жа’ (ТСБМ, Гарэц., Некр. і Байк., Бяльк., Нік. Очерки), ’такім спосабам’ (Сл. ПЗБ), ’аднолькава’ (Варл.), такса́мо ’гэтак, падобным чынам’ (ТС). Параўн. укр. такса́мо ’тс’, польск. tak samo ’тс’. Спалучэнне так (гл.) і сама (гл. сам) у ідэнтыфікацыйнай функцыі, параўн. такіса́мы ’гэтакі ж, такі ж’ (Вруб.), такі самы ’тс’ (Сцяшк. Сл.), што, паводле ESSJ (SG, 2, 590), прадстаўляе т. зв. агульнаеўрапейскі тып спалучэнняў, параўн. ням. derselbe ’той жа, той самы’, англ. the same ’тс’, франц. le même ’тс’, фін. tämä sama kirja ’тая самая кніга’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
та́кже
1. нареч. такса́ма;
я та́кже во́время зако́нчил рабо́ту я такса́ма своечасо́ва зако́нчыў рабо́ту;
2. союз соед. такса́ма;
я́блони, а та́кже гру́ши зацвели́ я́блыні, а такса́ма гру́шы зацвілі́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
również
таксама;
jak również ... — а таксама...
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
то́же
1. нареч. такса́ма; гэтакса́ма;
он то́же уе́хал ён такса́ма пае́хаў;
2. част. такса́ма; гэтакса́ма; (опять) зноў, зноў жа;
а ты то́же хоро́ш! а ты такса́ма (гэтакса́ма) ца́ца!;
вот то́же учи́тель нашёлся вось такса́ма наста́ўнік знайшо́ўся;
вот то́же таба́к — зна́ю, что вре́ден, а отста́ть не могу́ вось зноў (зноў жа) тыту́нь — ве́даю, што шко́дна, але́ адвы́кнуць не магу́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)