Стрыжы 9/326; 10/87

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

стрыжы

т. 15, с. 215

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

стры́ж

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. стры́ж стрыжы́
Р. стрыжа́ стрыжо́ў
Д. стрыжу́ стрыжа́м
В. стрыжа́ стрыжо́ў
Т. стрыжо́м стрыжа́мі
М. стрыжы́ стрыжа́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

даўгакры́лы, -ая, -ае.

1. 3 доўгімі крыламі.

Д. стрыж.

2. у знач. наз. даўгакры́лыя, -ых. Атрад птушак, да якіх адносяцца стрыжы, калібры і пад.

Сямейства даўгакрылых.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

састры́гчы, -стрыгу́, -стрыжэ́ш, -стрыжэ́; -стрыжо́м, -стрыжаце́, -стрыгу́ць; -стры́г, -стры́гла, -стры́гло́; -стрыжы́; -стры́жаны; зак., што.

Зняць, зрэзаць нажніцамі і пад.

С. валасы.

|| незак. састрыга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

стры́гчы

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. стрыгу́ стрыжо́м
2-я ас. стрыжэ́ш стрыжаце́
3-я ас. стрыжэ́ стрыгу́ць
Прошлы час
м. стры́г стры́глі
ж. стры́гла
н. стры́гла
Загадны лад
2-я ас. стрыжы́ стрыжы́це
Дзеепрыслоўе
цяп. час стрыгучы́

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

даўгакры́лы, ‑ая, ‑ае.

1. З доўгімі крыламі. Даўгакрылы стрыж.

2. у знач. наз. даўгакры́лыя, ‑ых. Атрад птушак, да якога адносяцца стрыжы і канібры.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ДАЎГАКРЫ́ЛЫЯ, стрыжападобныя (Apodiformes),

атрад птушак. З сям.: стрыжы, калібры, чубатыя стрыжы (Hemiprochidae). Больш за 420 відаў. Пашыраны ўсюды, асабліва ў тропіках. На Беларусі трапляецца стрыж чорны (Apus apus).

Маса 1,6—140 г. Крылы доўгія і вузкія з пакарочанай плечавой косцю і кароткімі другараднымі махавымі пер’ямі, што забяспечвае хуткі манеўраны палёт. Большую ч. дня праводзяць у паветры, на зямлі бездапаможныя, узляцець з роўнай паверхні не могуць. Т-ра цела можа часова зніжацца і птушкі ўпадаюць у здранцвенне. Нясуць 1—6 яец.

т. 6, с. 64

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

павысо́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Высунуць, перамясціць на адкрытае месца ўсё, многае. Павысоўваць сталы на сярэдзіну пакоя. □ Не паспеў я дзвярамі рыпнуць, як.. [дзеці], нібы стрыжы, павысоўвалі галовы з-за коміна. Сяркоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стры́гчы, стрыгу́, стрыжэ́ш, стрыжэ́; стрыжо́м, стрыжаце́, стрыгу́ць; стрыг, -гла́, -гло́; стрыжы́; стры́жаны; незак.

1. што. Зразаць або караціць што-н., падразаючы чым-н.

С. валасы.

С. газон.

С. ногці.

2. каго (што). Падразаць валасы, шэрсць якім-н. спосабам.

С. кліента.

С. пад бокс.

◊

Стрыгчы купоны — жыць на рэнту, на працэнты ад каштоўных папер.

Стрыгчы ўсіх пад адзін грэбень — раўняць усіх у якіх-н. адносінах.

|| зак. абстры́гчы, -стрыгу́, -стрыжэ́ш, -стрыжэ́; -стрыжо́м, -стрыжаце́, -стрыгу́ць; -стры́г, -гла́, -гло́; -стрыжы́; -стры́жаны і астры́гчы, астрыгу́, астрыжэ́ш, астрыжэ́; астрыжо́м, астрыжаце́, астрыгу́ць; астры́г, -гла́, -гло́; астрыжы́; астры́жаны.

|| звар. стры́гчыся, стрыгу́ся, стрыжэ́шся, стрыжэ́цца; стрыжо́мся, стрыжаце́ся, стрыгу́цца; стры́гся, -глася; стрыжы́ся (да 2 знач.); зак. абстры́гчыся, -стрыгу́ся, -стрыжэ́шся, -стрыжэ́цца; -стрыжо́мся, -стрыжаце́ся, -стрыгу́цца; -стрыжы́ся і астры́гчыся, астрыгу́ся, астрыжэ́шся, астрыжэ́цца; астрыжо́мся, астрыжаце́ся, астрыгу́цца; астрыжы́ся.

|| наз. стры́жка, -і, ДМ -жцы, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)