ску́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак., каго-што.

Сабраць у кучу, у адно месца.

С. кароў на сенажаці.

|| незак. ску́чваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ску́чыць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. ску́чу ску́чым
2-я ас. ску́чыш ску́чыце
3-я ас. ску́чыць ску́чаць
Прошлы час
м. ску́чыў ску́чылі
ж. ску́чыла
н. ску́чыла
Загадны лад
2-я ас. ску́ч ску́чце
Дзеепрыслоўе
прош. час ску́чыўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ску́чыць сов. ску́чить

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ску́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго-што.

1. Сабраць у адно месца, стоўпіць. Скучыць авечак на пашы.

2. Размясціць каго‑, што‑н. на невялікай плошчы блізка адзін ад аднаго (звычайна ў вялікай колькасці). Скучыць будынкі. Скучыць машыны на плошчы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ску́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да скучыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ску́чаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад скучыць.

2. у знач. прым. Размешчаны кучна, блізка адзін ад другога. Скучаныя на беразе лодкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ску́чить сов.

1. (собрать в кучу) згрэ́бці (скі́даць, згарну́ць, ссу́нуць) у ку́чу (у ку́чы);

2. (поместить на небольшом месте, в тесноте) ску́чыць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ску́так 1 ‘вынік, вывад; паляпшэнне спраў’ (ТСБМ, Байк. і Некр., Сцяшк.), ‘прыбытак’ (Касп.), ‘ужытак’ (Нас.), ‘паразуменне, згода, аднадумнасць’ (Скарбы); скутак: дабіцца скутку ‘упарадкаваць, раскласці належным чынам думкі ці рэчы’ (Мілк.). Запазычанне з польск. skutek ‘вынік, вывад’, якое да *kutiti ‘упрыгожваць, убіраць’ (Кюнэ, Poln., 98), мажліва звязанага з кутаць (гл.). Скуткава́ць ‘карыстацца’ (Нас.) таксама з польск. skutkować ‘прыносіць карысць, памагаць’. Ст.-бел. скутокъ ‘вынік, канец’ з ст.-польск. skutek фіксуецца з 1507 г. (Булыка, Лекс. запазыч., 193).

*Ску́так 2, ску́ток ‘нясцерпнае становішча’ (драг., З нар. сл.), скутова́цца ‘мучыцца, цярпець боль’ (ТС). Няясна. Магчыма, звязана з ску́чыць ‘сумаваць’: баба скучыць без вас (ТС), параўн. серб.-харв. ску́чити ‘прыцясніць, паставіць у невыносныя ўмовы’, а таксама каш. skąčëc ‘енчыць, скардзіцца, капрызіць’, чэш. skučeti ‘выць, скавытаць’, славац. skučať ‘тс’, славен. дыял. skúčati ‘тс’, што ўзыходзяць да прасл. *skučiti ‘скавытаць’, звязанага з *ščemiti (гл. шчаміць), што ўрэшце лічыцца зыходным для скучна ‘сумна, нудна’ (Ян.), ску́чно ‘тс’ (ТС), якія ўспрымаюцца ў сучаснай мове як русізмы, параўн. рус. скучно ‘тс’. Аднак фанетычныя цяжкасці (немагчымасць т > ч) прымушаюць крыніцу слова бачыць у скутак 1 праз значэнне ‘выйсце са становішча’ — ‘цяжкае становішча’, параўн. трээ шукаць іньшаго скутку (Сержп. Прымхі, 188), ён і хворым памагае, й у клопаце дае скутак (Сержп.). Параўн. Фасмер, 3, 661; ЕСУМ, 5, 290; Борысь, Etymologie, 647–648.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)