распласта́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.

1. Легчы, упасці плазам, шчыльна прыціснуўшыся да зямлі, да якой-н. паверхні.

Р. на зямлі.

2. Выцягнуцца ў гарызантальнай плоскасці, раскінуўшы ў бакі рукі.

|| незак. распла́ствацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

распласта́цца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. распласта́юся распласта́емся
2-я ас. распласта́ешся распласта́ецеся
3-я ас. распласта́ецца распласта́юцца
Прошлы час
м. распласта́ўся распласта́ліся
ж. распласта́лася
н. распласта́лася
Загадны лад
2-я ас. распласта́йся распласта́йцеся
Дзеепрыслоўе
прош. час распласта́ўшыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

распласта́цца сов. распласта́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

распласта́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

1. Легчы, упасці плазам, шчыльна прыціснуўшыся да зямлі, да якой‑н. паверхні. Антон ішоў па-драпежніцку лёгка, несучы ў правай руцэ аўтамат, ішоў, гатовы ў любы міг кінуцца на зямлю і, яшчэ не паспеўшы распластацца на ёй, з лёту прарэзаць ноч смяротнай паласою агню. Савіцкі. // Выцягнуцца ў гарызантальнай плоскасці, раскінуўшы ў бакі рукі. [Чаркашын] раптам з месца падскочыў вышэй лавы, дастаючы галавою аж да столі, распластаўся ў паветры, як птах, і ўпаў на рукі. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

распласта́ться (лечь пластом) распласта́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

распла́ствацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да распластацца.

2. Зал. да распластваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Расплаша́цца ’распасцерціся, распластацца’ (Ян.). Відаць, да плоскі (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

rozpłaszczyć się

зак. распластацца, распасцерціся

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Расплыта́ць ’распластаць’, ’расцягнуць’, ’распляскаць, распляжыць, расцягнуць у бакі’ (Байк. і Некр.). Сюды ж расплыту́ха ’тоўстая, сытая жанчына’ (Сцяц., Сцяшк. Сл.) і, магчыма, расплуту́хацца ’распластацца’ (Нас., Юрч.). Ад плытаць, гл. плытанка. Параўн. літ. plytė́ti ’рассцілацца, разлягацца’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пла́зма, плазьма ’плазам’ (Скарбы; Клім.; Сцяц.; ТС; драг., Сл. Брэс.), ’плоска’ (Нас.). Перааформленае на бел. глебе пла́зам паводле пла́жма́ (гл.). Сюды ж пла́зма, плазьма ’ніц’ (Сцяшк. Сл.; ЛА, 5), кантамінаванае пла́змам ’плазам’ (Ян.) з плазам і пла́зма. Адносна значэння ’ніц’ параўн. польск. (у В. Патоцкага і А. Міцкевіча) do nóg mu upadł płazem = plackiem ’распластацца бліном’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)