размаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак.

Весці размову, гутарку; гаварыць з кім-н.

Р. усю дарогу.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

размаўля́ць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. размаўля́ю размаўля́ем
2-я ас. размаўля́еш размаўля́еце
3-я ас. размаўля́е размаўля́юць
Прошлы час
м. размаўля́ў размаўля́лі
ж. размаўля́ла
н. размаўля́ла
Загадны лад
2-я ас. размаўля́й размаўля́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час размаўля́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

размаўля́ць несов. разгова́ривать, говори́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

размаўля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак.

Весці размову, гутарку; гаварыць з кім‑н. Ніколі не бачыла [Марыя] раней гэтага чалавека, нічога не ведала пра яго, а размаўляла ўсю дарогу як з даўнім знаёмым. Кулакоўскі. Я ведаў з уласнага вопыту, што ў такім выпадку найлепш размаўляць з селянінам сам-насам, без сведак. Карпюк. // Разм. (звычайна з адмоўем). Падтрымліваць сувязь, мець зносіны з кім‑н. Спрачаліся на пераменках, спрачаліся пасля ўрокаў, хто-ніхто ўжо дэманстрацыйна адварочваўся ад суседа па парце, не жадаючы размаўляць. Б. Стральцоў. Іншы раз .. [Кашыны] не размаўлялі па два-тры дні і трымалі сябе так, нібы ў доме нікога не было наогул. Карпаў. // Разм. Гаварыць, выказваючы незадаволенасць, пярэчыць. — Чакай, чакай, кіпяток ты гэтакі! Дзе тут рукі выцягнеш? — Не размаўляць! Вылазь, пакуль не прыстрэліў! — і лейтэнант тыцкаў у грудзі аўтамат. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

размаўля́ць réden vi; spréchen* vi; sich unterhálten*, ein Gespräch führen (гутарыць);

размаўля́ць па-няме́цку Deutsch spréchen*;

размаўля́ць аб спра́вах geschäftliche Gespräche führen;

хо́піць размаўля́ць! hör (éndlich) auf zu réden!; Schluss mit dem Geréde!

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

гамані́ць, -маню́, -мо́ніш, -мо́ніць; незак.

1. Гаварыць, размаўляць, расказваць.

Г. — галава не баліць (прымаўка).

2. Моцна, гучна размаўляць (звычайна пра многіх).

Ля электрычкі гаманіў натоўп.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гу́тарыць, -ру, -рыш, -рыць; незак., з кім і без дап.

Размаўляць, весці гутарку.

Г. са старшынёй.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мі́гі,

У выразах: на мігі, на мігах (гаварыць, перагаворвацца і пад.) — размаўляць пры дапамозе жэстаў, знакаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дуду́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

Ціха, спакойна размаўляць.

Сядзяць сабе бабулькі, дудукаюць.

|| наз. дуду́канне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

разгова́ривать несов. гавары́ць, размаўля́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)