прачу́ць, -чу́ю, -чу́еш, -чу́е; -чу́ты; зак. (разм.).

1. Даведацца па чутках, размовах.

П. пра чыё-н. гора.

2. Пранікнуць пачуццём у сэнс чаго-н.

П. сэрцам усё, што здарылася.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прачу́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. прачу́ю прачу́ем
2-я ас. прачу́еш прачу́еце
3-я ас. прачу́е прачу́юць
Прошлы час
м. прачу́ў прачу́лі
ж. прачу́ла
н. прачу́ла
Загадны лад
2-я ас. прачу́й прачу́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час прачу́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

прачу́ць сов., разг.

1. прослы́шать, узна́ть;

2. прочу́вствовать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прачу́ць, ‑чую, ‑чуеш, ‑чуе; зак., што з дадан. сказам і без дап.

1. Даведацца, пачуць пра што‑н. Збанок у прэзідыум не сеў, ён, мабыць, прачуў ужо, што яго будуць здымаць. Навуменка. Як толькі прачулі гараджане пра няпрошанага госця, яны замкнулі вароты. Шынклер. — Таня, пэўна, з вёскі вярнулася. Можа, там навіны якія прачула, — зноў нясмела прапанаваў Максім. Машара.

2. Пранікнуць пачуццём у сэнс чаго‑н. [Валошын:] Падумайце, прачуйце вашым сэрцам, Што робіце, куды вы ідзяце? Глебка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прачу́ць разм hören vt; erfáhren* vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

прослы́шать сов., разг. прачу́ць, дачу́цца, пачу́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Прачу́тка ’чутка, гаворка’ (Янк. 3.), без прочу́тку ’без просыпу’ (ТС). Да *прачуць < чуць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прачува́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. што і з дадан. сказам. Тое, што і прадчуваць. [Марыля:] З самага пачатку я прачувала, што нічога з гэтага.. не выйдзе, і што ж, ці не мая праўда? Купала.

2. Незак. да прачуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прачу́ты, ‑ая, ‑ае.

Разм.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад прачуць.

2. у знач. прым. Прасякнуты пачуццём. Грыміць напружанай хадой Вялікіх творцаў пакаленне... Ім верш прыветны, сціплы мой, Маё прачутае ўслаўленне. Хадыка. Прачутае жывое слова, Як сталь адменнага ліцця, Грымела мужна і сурова Над злой няпраўдаю жыцця. Глебка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Напру́д ’насілу’ (Сержп., Отч.), сюды ж напру́дзіцца ’напружыцца’ (Пал.), ’напрэгчы ўсе сілы’ (Растарг.). Да *pręd ’цячэнне’, што звязана чаргаваннем з *pręd‑, гл. прадиць, прачуць; іншыя значэнні прадстаўлены ў пруд ’запруда’, прудкі ’хуткі’ і пад. Цікавы архаізм, у якім захавалася першасная семантыка славянскага слова ’сіла, напружанне’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)