пра́х

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. пра́х
Р. пра́ху
Д. пра́ху
В. пра́х
Т. пра́хам
М. пра́ху

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

прах, -у, м. (высок.).

Астанкі цела чалавека пасля смерці.

Пайсці прахам (разм.) — загінуць, знішчыцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прах (род. пра́ху) м. прах, оста́нки ед. нет;

пайсці́ ~хам — пойти́ пра́хом;

у пух і п. — в пух и прах

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прах м.

1. (пыль) уст. пыл, род. пы́лу м., мн. нет;

2. перен. (о недолговечном) ма́рнасць, -ці ж.;

3. (останки) прах, род. пра́ху м., мн. нет, аста́нкі, -каў ед. нет;

пойти́ пра́хом пайсці́ пра́хам;

прах его́ возьми́ бран. лі́ха яго́ бяры́;

в пух и прах у пух і прах, ушчэ́нт, датла́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прах, ‑у, м.

Цела чалавека пасля смерці; труп. Яна і ехала сюды,.. каб пабачыць, дзе спачывае яе дзіця, каб пакланіцца яго праху... Сачанка.

•••

Пайсці прахам гл. пайсці.

У пух і прах гл. пух.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прах м Staub m -(e)s; sche f - (пасля крэмацыі);

мір праху твайму́! Frede diner sche!

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Прах ’цела чалавека пасля смерці’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ, ТС), ’пыл’, ’зямля; пагібель’ (Нас.), ’гніллё’ (Ян.), ’мноства, шмат’ (ТС), пра́хі ’малаздольныя, гультаяватыя пачаткоўцы-нячысцікі, якія служаць на пабягушках у іншых нячысцікаў’ (Нік., Няч.). Запазычанне з ц.-слав. прахъ замест усх.-слав. порохъ (гл. Фасмер, 3, 355; ESJSt, 12, 697). Адносна шляхоў запазычання гл. Цвяткоў, Запіскі, 2, 61; Цыхун, Зб. памяці Талстога, 418. Значэнне пра́хі выводзіцца з ’мелкі, дробны’. Ускосная семантычная аналогія ў чэш. prachy ’грошы’, першапачаткова — ’дробныя грошы’ (гл. Махэк₂, 478). Паводле Нікіфароўскага (Нік., Няч., 33), эўфемізм да слова чэ́рці (гл. чорт), параўн. чэш. дыял. prachél ’чорт’. Значэнне ’мноства’ на базе значэння ’пыл’ (’многа, як пылу’). Відаць, не звязана з н.-луж. prach ’толькі што, якраз’, адносна якога гл. Шустар-Шэўц, 2, 1148. Далей гл. порах.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прах Зямля, пыл; пыл ад згніўшага (Слаўг.); прах (БРС).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

тло, -а, н. (разм.).

Тое, што сатлела, спарахнела, згніло; тлен, прах, попел.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аста́нкі, -аў (высок.).

Цела нябожчыка або тое, што засталося ад яго цела; прах.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)