по́спех

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. по́спех по́спехі
Р. по́спеху по́спехаў
Д. по́спеху по́спехам
В. по́спех по́спехі
Т. по́спехам по́спехамі
М. по́спеху по́спехах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

по́спех, -у, мн. -і, -аў, м.

1. Удача ў дасягненні чаго-н.

Дабіцца поспеху. 3 тым жа поспехам. (перан.: з такім жа вынікам).

2. Агульнае прызнанне.

Кніга мае п.

3. мн. Добрыя вынікі ў рабоце, вучобе і пад.

Сын робіць поспехі па фізіцы.

Як вашы поспехі? (як справы?; разм.).

◊

З поспехам — лёгка, паспяхова, без цяжкасцей.

Тут можна з поспехам прымяніць гэты метад.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

по́спех, -ху м.

1. успе́х; уда́ча ж.;

пажада́ць ~ху — пожела́ть успе́ха (уда́чи);

кні́га ма́е п. — кни́га име́ет успе́х;

з ~хам — с успе́хом;

2. только мн. успе́хи;

до́брыя ~хі ў матэма́тыцы — хоро́шие успе́хи в матема́тике;

вытво́рчыя ~хі — произво́дственные успе́хи

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Поспех (сорт агуркоў) 1/89

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

по́спех, ‑у, м.

1. Удача ў дасягненні чаго‑н. Нізка ў пояс схіляецца жыта, Сінім морам вітаюць ільны. Беларускі народ працавіты, Твае поспехі свету відны. Астрэйка. Сход уважліва слухаў расказ Паходні пра поспехі Савецкай Арміі, пра блізкую перамогу. Хадкевіч.

2. Агульнае прызнанне дасягнутай кім‑н. удачы. У той незабыўны вечар на долю Наташы выпаў асаблівы, незвычайны поспех. Краўчанка.

3. толькі мн. (по́спехі, ‑аў). Добрыя вынікі ў рабоце, вучобе і пад. Пад уздзеяннем ідэй Кастрычніка і поспехаў сацыялізма ў СССР, у выніку разгрому ў гады другой сусветнай вайны ўдарных сіл імперыялізму выраслі і ўмацаваліся сілы сацыялізма ва ўсім свеце, аслаблі пазіцыі сусветнага капіталізму. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

по́спех м.

1. Erfólg m -(e)s, -e, Fórtschritt m -(e)s, -e; Gelíngen n -s (удача);

зы́чу [жада́ю] Вам по́спеху! ich wünsche Íhnen viel Erfólg!;

мець по́спех Erfólg háben; gut ábschneiden* (разм.);

карыста́цца по́спехам Zúspruch háben (пра даклад і г. д.);

не мець по́спеху kéinen Erfólg háben; dúrchfallen* vi (s) (праваліцца);

2. (дасягненне) Léistung f -, -en; Erfólg m;

дамагчы́ся зна́чных по́спехаў bedéutende Erfólge erzíelen;

рабі́ць по́спехі Fórtschritte máchen, vórwärts kómmen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

По́спех 1, паспе́х ’удача ў дасягненні чаго-небудзь’, поспехі ’добрыя вынікі ў рабоце, вучобе’ (ТСБМ, Бяльк., Гарэц., Др.-Падб., ТС), укр. поспіх ’поспех’, ст.-рус. поспѣхъ ’дапамога’, ’стараннасць, руплівасць, подзвіг’, польск. pośpiech ’хуткасць, спешнасць’. Звязана з паспяшаць — паспець ’(з)рабіць хутка, на час, удала’. Адсюль поспех у першасным значэнні ’справа, зробленая хутка, спрытна, на час, удала’ > ’добры вынік’ > ’подзвіг’, ’поспех’. Аддзеяслоўнае ўтварэнне з прыстаўкай по- з семантыкай выніковасці дзеяння.

По́спех 2, паспяшо́к ’грузік на верацяне, каб яно даўжэй круцілася пры прадзенні; круглае, звычайна металічнае колца, якое надзяваецца ў пачатку прадзіва на верацяно, каб яно стала цяжэйшым і лепш (даўжэй) круцілася’ (Бір.; слуц., Нар. словатв.; З нар. сл.). Назва прыстасавання, звязаная з паспяшаць ’паскараць’, гл. паспе́х.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

найбо́льшы, -ая, -ае.

Самы вялікі, самы большы.

Н. поспех.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

няба́чаны, -ая, -ае.

Выключны, незвычайны.

Н. поспех.

Н. ўраджай.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нечува́ны, -ая, -ае.

Небывалы, надзвычайны.

Н. поспех.

|| наз. нечува́насць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)