Verbum

анлайнавы слоўнік

по́двиг по́дзвіг, -гу м.;

герои́ческий по́двиг гераі́чны по́дзвіг;

во́инский по́двиг во́інскі по́дзвіг;

трудовы́е по́двиги працо́ўныя по́дзвігі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

по́дзвіг, -гу м. по́двиг;

во́інскі п. — во́инский по́двиг

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

По́дзвіг ₁ ’гераічны ўчынак; важнае дзеянне’ (ТСБМ). Бел. слова запазыч. з ц.-слав.; параўн.: май месец пройшоў у холодном подвігу (ТС), што можна растлумачыць як “у змаганні з холадам”. Значэнне “барацьба, змаганне” ў гэтым кантэксце блізкае да значэння ст.-слав. подвигъ. Можна дапусціць, што ў тураўскай гаворцы яно захавалася з часоў непасрэднага ўплыву кірыла-мефодзіеўскай традыцыі (Цыхун, Зб. Талстому, 423). Укр. по́двиг ’подзвіг’, рус. по́двиг, славен. podvíg, серб.-харв. по̏двйг, балг. подвиг ’тс’. Паводле Станкевіча (Зб. тв., 1, 527), у гэтым значэнні — русізм. Гл. наступнае слова.

По́дзвіг ₂ ’зрух у рабоце’ (мядз., Нар. словатв.), по́двіх ’лямеш у плузе’ (ДАБМ, камент., 827). Рус. по́двиг ’рух; ход, развіццё (справы, падзеяў)’, подвиг ’рух’. Прасл. *podvigъ ад *dvig(a)ti ’падымаць, перамяшчаць’, якое выводзяць ад *dvigъ або *d(ъ)vigъ ’развіліна, раздвоены сук, які служыў сродкам падымання ці перамяшчэння’, роднасны ням. Zweig ’галіна’ (Трубачоў, ЭССЯ, 5, 168). Але Мартынаў (Зб. Крапіве, 211–212) мяркуе, што ўсх.-палес. pódwih ’дубовая галінка для ўмацавання правай паліцы сахі’ выводзіцца з *pod‑vig, дзе другая частка слова звязана з серб.-харв. вигови ’сіло, пута’, виг ’пастка’, што, магчыма, сведчыць пра аманімію формаў.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

препояса́ться падпераза́цца;

◊

препояса́ться на брань (по́двиг) уст. падрыхтава́цца да бо́йкі (барацьбы́);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ра́тны уст., высок. ра́тный, бра́нный;

~ныя даспе́хі — ра́тные доспе́хи;

~нае по́ле — ра́тное по́ле;

р. по́дзвіг — ра́тный по́двиг

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сла́ўны в разн. знач. сла́вный;

с. по́дзвіг — сла́вный по́двиг;

с. хло́пец — сла́вный па́рень;

с. дзянёк — сла́вный денёк;

◊ сла́вен бу́бен за гара́мі — сла́вны бу́бны за гора́ми

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

здзе́йсніць сов.

1. осуществи́ть; (план и т.п. — ещё) вы́полнить; испо́лнить;

з. заду́мы — осуществи́ть за́мыслы;

з. мерапрые́мства — осуществи́ть (вы́полнить) мероприя́тие;

2. соверши́ть, сверши́ть;

з. по́дзвіг — соверши́ть (сверши́ть) по́двиг

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ГАЛУ́БКІНА Ганна Сямёнаўна

(28.1.1864, г. Зарайск, Расія — 7.9.1927),

расійскі скульптар. Вучылася ў Маскве ў С.Валнухіна (1889—90) і ў вучылішчы жывапісу, скульптуры і дойлідства (1891—94), Пецярбургскай АМ (1894), Парыжскай акадэміі Каларосі (1895—96). Зазнала ўплыў А.Радэна. Выкладала на Прачысценскіх рабочых курсах (1913—16) і ў Вышэйшым дзярж. маст.-тэхн. ін-це (1918—22) у Маскве. Стварыла першы ў рус. мастацтве скульпт. партрэт Карла Маркса (1905). Імпрэсіяністычная цякучасць формы, багацце святлоценявых кантрастаў, характэрныя для ранніх твораў, суіснуюць з пошукамі канструктыўнасці і пластычнай выразнасці. Аўтар кампазіцый «Жалезны» (1897), «Чалавек ідзе» (1903), «Рабочы» (1909), партрэтаў А.Белага (1907), Л.Талстога (1927), а таксама твораў, звернутых да сімволікі ў духу стылю мадэрн [гарэльеф «Плывец» («Хваля») на фасадзе МХАТа, 1901, «Бярозка», 1927].

Літ.:

Лукьянов С. Жизнь А.С. Голубкиной. [2 изд.]. М., 1975;

Каменский А.А. Рыцарский подвиг. Кн. о скульпторе Анне Голубкиной. М., 1978.

т. 4, с. 471

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

наро́д м.

1. (род. наро́да) (нация, население страны) наро́д;

2. (род. наро́ду) (группа людей) наро́д;

працо́ўны н. — трудово́й наро́д;

по́дзвіг белару́скага наро́да — по́двиг белору́сского наро́да;

мно́га ~ду — мно́го наро́ду;

◊ хаджэ́нне ў н. — хожде́ние в наро́д

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

КУЛЯШО́Ў Фёдар Іванавіч

(18.6.1913, в. Вял. Стралкі Рагачоўскага р-на Гомельскай вобл. — 29.12.1993),

бел. літ.-знавец і крытык. Д-р філал. н. (1964), праф. (1965). Скончыў Ленінградскі пед. ін-т (1935). У 1938 рэпрэсіраваны. Зняволенне адбываў пад Варкутой. Вызвалены ў 1943. З 1944 выкладаў у ВНУ, у 1951—55 і з 1961 — у БДУ. Даследаваў гісторыю рус. л-ры 19 — пач. 20 ст., сучасную бел. л-ру. Аўтар кніг «Жыццё і творчасць Л.М.Талстога» (1953), «Сатырычная паэзія М.А.Някрасава» (1954), «Міхась Лынькоў» (1961), «Іван Мележ» (1968), «Сучасная беларуская проза» (1970), «Лекцыі па гісторыі рускай літаратуры канца XIX — пачатку XX ст.» (ч. 1—2, 1976—80), «Літаратурныя партрэты» (1983), артыкулаў пра творчасць Я.Брыля, І.Шамякіна, І.Навуменкі, ГІ.Пестрака, М.Лобана, Б.Сачанкі, І.Чыгрынава і інш. Складальнік зб. «Максім Горкі і Беларусь» (1968), «А.І.Купрын пра літаратуру» (1969), «Леў Талстой і Беларусь» (1981) і інш.

Тв.:

Міхась Лынькоў: Семінарыст. Мн., 1963;

Эцюды аб прозе. Мн., 1964;

Подвиг художника: Лит. путь И.Мележа. 2 изд. Мн., 1982;

Творческий путь А.И.Куприна. [Т. 1—2]. 2 изд. Мн., 1983—87;

У дарозе. Мн., 1988.

т. 9, с. 18

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)