пагарэ́ць, -ру́, -ры́ш, -ры́ць; -ры́м, -рыце́, -ра́ць; -ры́; зак.

1. Страціць дом, маёмасць у выніку пажару, а таксама згарэць — пра ўсё, многае.

Адбудаваліся тыя, хто пагарэў.

Многія вёскі ў час вайны пагарэлі.

2. перан., без дап. і на чым. Пацярпець няўдачу (разм.).

П. на злоўжыванні службовым становішчам.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Гарэць некаторы час.

Свяча пагарэла і пагасла.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пагарэ́ць

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. пагару́ пагары́м
2-я ас. пагары́ш пагарыце́
3-я ас. пагары́ць пагара́ць
Прошлы час
м. пагарэ́ў пагарэ́лі
ж. пагарэ́ла
н. пагарэ́ла
Дзеепрыслоўе
прош. час пагарэ́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

пагарэ́ць сов., в разн. знач. погоре́ть;

мно́гія вёскі ў час вайны́ ~рэ́лі — мно́гие дере́вни во вре́мя войны́ погоре́ли;

кве́ткі ў са́дзе ~рэ́лі — цветы́ в саду́ погоре́ли;

ля́мпа ~рэ́ла і пату́хла — ла́мпа погоре́ла и пога́сла;

здае́цца, я ~рэ́ў на гэ́тай спра́ве — ка́жется, я погоре́л на э́том де́ле

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пагарэ́ць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак.

1. Страціць дом, маёмасць у выніку пажару. Гэта былі гады, калі ўсе будаваліся — і той, хто пагарэў, хто не меў дзе жыць, і той, у каго быў .. дах над галавой. Шамякін. // (1 і 2 ас. не ўжыв.). Згарэць — пра ўсё, многае. [Самабыліха:] — Вось калі не шанцуе, дык не шанцуе: пасадзіла ў печ булкі ды забылася.. Усе булкі пагарэлі, адны бляхі засталіся. Колас.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Выгараць, засохнуць ад гарачыні. Лясы пагарэлі. Трава пагарэла.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Гарэць некаторы час. Свечкі пагарэлі і пагаслі.

4. перан. Разм. Пацярпець няўдачу; аказацца ў цяжкім становішчы. Прамоўца выступаў на сходзе І пагарэў, як кажуць, пры народзе. Корбан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пагарэ́ць

1. (пэўны час) (éine Zéitlang) brénnen* vi (s);

2. (пра лес і г. д.) ábbrennen* vi (s);

3. (пра людзей) durch Brand geschädigt sein [werden];

4. перан разм (збанкрутаваць) Bankrótt [Pléite] máchen; verkráchen vi (s); ábgebrannt sein

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

прапалыха́ць

‘пэўны час пагарэць, пасвяціцца’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. - -
2-я ас. - -
3-я ас. прапалыха́е прапалыха́юць
Прошлы час
м. прапалыха́ў прапалыха́лі
ж. прапалыха́ла
н. прапалыха́ла
Дзеепрыслоўе
прош. час прапалыха́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

pogorzeć

зак. пагарэць; згарэць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

пасмыле́ць

‘пабалець, патрывожыць, памучыць (ногі пасмылелі і перасталі); пагарэць без полымя (корч пасмылеў)’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. пасмылю́ пасмылі́м
2-я ас. пасмылі́ш пасмыліце́
3-я ас. пасмылі́ць пасмыля́ць
Прошлы час
м. пасмыле́ў пасмыле́лі
ж. пасмыле́ла
н. пасмыле́ла
Загадны лад
2-я ас. пасмылі́ пасмылі́це
Дзеепрыслоўе
прош. час пасмыле́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

пасмыле́ць

‘пабалець, патрывожыць, памучыць (ногі пасмылелі і перасталі); пагарэць без полымя (корч пасмылеў)’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. пасмыле́ю пасмыле́ем
2-я ас. пасмыле́еш пасмыле́еце
3-я ас. пасмыле́е пасмыле́юць
Прошлы час
м. пасмыле́ў пасмыле́лі
ж. пасмыле́ла
н. пасмыле́ла
Загадны лад
2-я ас. пасмыле́й пасмыле́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час пасмыле́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

◎ Пага́рка ’выгарэлае месца ў тарфяным балоце’, пагаруе ’вялікая прастора выгарэлага торфу’ (Касп.), пагарыны ’выжарыны’ (Сцяшк. Сл.). Да пагарэць < гарэць з розным суфіксальным афармленнем.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)