нутрэ́ц

‘хвароба’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. нутрэ́ц
Р. нутраца́
Д. нутрацу́
В. нутрэ́ц
Т. нутрацо́м
М. нутрацы́

Крыніцы: krapivabr2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

нутрэ́ц

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. нутрэ́ц нутрацы́
Р. нутраца́ нутрацо́ў
Д. нутрацу́ нутраца́м
В. нутраца́ нутрацо́ў
Т. нутрацо́м нутраца́мі
М. нутрацы́ нутраца́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

нутрэ́ц, -раца́ м., вет. нутре́ц

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нутрэ́ц, ‑раца, м.

1. Анамалія ў развіцці палавых органаў у самцоў жывёлы, якая вядзе да бясплоднасці.

2. Самец жывёлы, які мае гэтую хваробу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нутре́ц вет. нутрэ́ц, -раца́ м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Кішку́н 1 ’нутрэц’ (Мат. Гом.). Гл. кішка 1.

Кішку́н 2 ’прагны, ненаедны чалавек’ (Жыв. сл.). Гл. кішкар.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Нутра́к ’парсюк або жарабец з адным яйцом (другое выразана)’ (Цых.), ’нутрэц’ (беласт., Сл. ПЗБ), ’непакладаны кабан’ (Бесар.), параўн. укр. нутряк ’тс’, чэш. hutrák ’тс’, славац. znutrak, vnütrak ’тс’, серб.-харв. ну́трак ’тс’, балг. вътрак, вотрак ’тс’. Гл. нутро. Іншы словаўтваральны варыянт назвы вядомы на астатняй беларускай тэрыторыі, параўн. нутрэц (астрав., ашм., віл., Сл. ПЗБ; Бяльк.; ДАБМ, камент., 884), нутрэц, нытрэц ’конь, кабан напаўпакладаны або з прыроднай анамаліяй’ (ТС), мае працяг у рус. нутрёц ’тс’, што дае падставы выказаць меркаванне пра заходнеславянскае паходжанне першай назвы, якая, магчыма, звязана з вандроўнымі спецыялістамі па пажаданню, параўн. гродз. вэнёер ’кастратар’. Гл. Махэк₂, 403.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Ну́цер ’конь, кабан напаўпакладаны або з прыроднай анамаліяй’ (ТС). Відаць, утворана шляхам адваротнай дэрывацыі з нутрэц ’тс’; менш верагодна захаванне першаснай формы, суадноснай, напр:, са славен. noter ’унутр’, рус. ну́терь ’сярэдзіна, вантробы’ і пад. Гл. нутро.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)