недарэ́чны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. недарэ́чны недарэ́чная недарэ́чнае недарэ́чныя
Р. недарэ́чнага недарэ́чнай
недарэ́чнае		 недарэ́чнага недарэ́чных
Д. недарэ́чнаму недарэ́чнай недарэ́чнаму недарэ́чным
В. недарэ́чны (неадуш.)
недарэ́чнага (адуш.)		 недарэ́чную недарэ́чнае недарэ́чныя (неадуш.)
недарэ́чных (адуш.)
Т. недарэ́чным недарэ́чнай
недарэ́чнаю		 недарэ́чным недарэ́чнымі
М. недарэ́чным недарэ́чнай недарэ́чным недарэ́чных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

недарэ́чны, -ая, -ае.

1. Сказаны, зроблены неўпапад, не да месца.

Н. жарт.

2. Неразумны, бяссэнсавы.

Недарэчныя прапановы.

3. Няўклюдны, няскладны (знешне).

4. Які не адпавядае сітуацыі, абставінам.

Недарэчная весялосць.

|| наз. недарэ́чнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

недарэ́чны

1. неуме́стный;

н. жарт — неуме́стная шу́тка;

2. неле́пый, несура́зный, несообра́зный; бессмы́сленный; глу́пый; вздо́рный;

н. вы́гляд — неле́пый (несура́зный, несообра́зный, глу́пый) вид

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

недарэ́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Сказаны, зроблены неўпапад, не да месца, недарэчы. [Юрка] хмурыўся і з прыкрасцю адмахваўся ад сясцёр, якія.. прыставалі з недарэчнымі роспытамі. Карпаў. Каб скасаваць сваю недарэчную выхадку, [Аніс] узяў пад локці Макара і Есіпа, якія, крыху збянтэжыўшыся, супыніліся ў парозе, і павёў іх наперад. Дуброўскі.

2. Неразумны, бяссэнсавы. Недарэчныя думкі. Недарэчная балбатня. □ Прэч усе недарэчныя разважанні, усе крыўды і дробныя непаладкі! Рамановіч. Самы факт, калі смерць вырывае са строю чалавека, які не прайшоў і паловы таго, што мог прайсці, здаецца недарэчным і несправядлівым. Хадкевіч. // Які робіць падобныя ўчынкі. Недарэчныя людзі.

3. Няўклюдны, няскладны (знешне). Маленькі, недарэчны яфрэйтар Кугель, які ляжаў у шпіталі ў мінулым годзе, выхваляўся, што ўласнымі вачыма бачыў крамлёўскія вежы. Дудо. Прайшлі апошнія рады [вясковых хлопцаў] — самых нізкарослых, крыху недарэчных, у вялікіх, не па росту шынялях. Арабей.

4. Які не адпавядае сітуацыі, абставінам. Снегавыя шапкі елак і хвой ледзь прыкметна пераліваліся недарэчным ружовым святлом. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

недарэ́чны

1. úngehörig; únpassend, únangebracht; fehl am Platz; deplazíert;

недарэ́чны жарт únpassender Witz;

2. (няскладны) plump, línkisch; úngefüge; úngeschickt (няспрытны)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

недарэ́чнасць, -і, ж.

1. гл. недарэчны.

2. мн. -і, -ей. Недарэчны ўчынак, думка, паводзіны і пад.

З ім часта адбываліся розныя недарэчнасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

юро́дства, -а, н.

1. Стан бессвядомасці, вар’яцтва.

2. Недарэчны ўчынак, неразумныя паводзіны.

Рабіць ю.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

невме́стный уст. недарэ́чны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

смехатво́рны, -ая, -ае.

Легкадумны, недарэчны, варты смеху, кпін.

Смехатворнае апраўданне.

С. выпадак.

|| наз. смехатво́рнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абсу́рдны, -ая, -ае.

Недарэчны, бязглузды.

Абсурдная думка.

|| наз. абсу́рднасць, -і, ж. і абсу́рд, -у, М -дзе, м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)