нарва́цца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. нарву́ся нарвё́мся
2-я ас. нарве́шся нарвяце́ся
3-я ас. нарве́цца нарву́цца
Прошлы час
м. нарва́ўся нарва́ліся
ж. нарва́лася
н. нарва́лася
Загадны лад
2-я ас. нарві́ся нарві́цеся
Дзеепрыслоўе
прош. час нарва́ўшыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

нарва́цца сов., разг.

1. нарва́ться;

а́ўся на заса́ду — нарва́лся на заса́ду;

н. на непрые́мнасць — нарва́ться на неприя́тность;

2. неожи́данно появи́ться, нагря́нуть;

не ~ва́ўся б гаспада́р — не пришёл бы (не появи́лся бы) хозя́ин;

не на таго́а́ўся — не на того́ напа́л

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нарва́цца, ‑рвуся, ‑рвешся, ‑рвецца; ‑рвёмся, ‑рвяцеся; зак.

Разм.

1. на каго-што і без дап. Нечакана сустрэцца з кім‑, чым‑н., выпадкова натрапіць на каго‑, што‑н. Мы прыйшлі ў мястэчка ноччу і, каб не пераходзіць чыгункі, дзе лёгка было нарвацца на нямецкі патруль, спыніліся ў Міколкавага дзеда, двор якога стаяў наводшыбе. Навуменка. Неяк ноччу, падкрадаючыся да чыгункі, мы нарваліся на варожую засаду. Краўчанка. Падарожжа ў адзіночку палохала. Нарвешся дзе-небудзь на дэсант — прыстрэляць, і ніхто ніколі не дазнаецца пра гэта. Асіпенка. // Сустрэцца з кім‑, чым‑н. (звычайна непрыемным, непажаданым) у сваім жыцці, у сваёй дзейнасці. Дзед спрабаваў адгаварыць Міколу — не падабалася яму гэтая паездка ў такі час, калі на кожным кроку можна нарвацца на сваю смерць. Якімовіч. «Нарвецца дзяўчына», — казалі пра .. [Аўгіню] сталыя жанкі і маладзіцы, калі гутаркі пра яе дурасці даходзілі да іх вушэй. Колас.

2. Нечакана прыйсці, з’явіцца. Неяк .. дзядзька Мікіта прывёз сабе цэлы воз бярэзніку, а тут нечакана нарваўся .. ляснік Мацуль. Сіпакоў.

•••

Не на таго нарваўся — тое, што і не на таго напаў (гл. напасці).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нарва́цца разм. nversehens stßen* (на каго-н. auf A);

нарва́цца на непрые́мнасць in ine pinliche Lge gerten*;

нарва́цца на заса́ду in inen Hnterhalt gerten*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

нарыва́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.

Незак. да нарвацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нарва́ться сов., разг. нарва́цца; наско́чыць; натра́піць; см. нарыва́тьсяI.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нарыва́цца несов., разг.

1. нарыва́ться;

2. неожи́данно появля́ться;

1, 2 см. нарва́цца

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Нары́цца ’наткнуцца, напароцца’ (ТС), ’натрапіць, наскочыць’: Нарыўса на жураўля на балоці (саліг., Нар. словатв.). Да рыць (гл.), пра паралелізм у развіцці прасл. *ryti, *гъоай і *rinęii гл. Мяркулава, Этимология–1978, 98, параўн. нарвацца ’натрапіць’, нарынуць ’тс’ і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)