навалачы́, -лаку́, -лачэ́ш, -лачэ́; -лачо́м, -лачаце́, -лаку́ць; навало́к, -лакла́, -ло́; -лачы́; -ло́чаны; зак., чаго (разм.).

1. Прыцягнуць, прынесці за некалькі прыёмаў у значнай колькасці.

Н. галля.

2. каго. Прывесці, навесці ў вялікай колькасці куды-н. (неадабр.).

Н. незнаёмых.

3. пераважна безас. Зацягнуць, закрыць.

З захаду навалакло хмар.

|| незак. навалака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

навалачы́

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. навалаку́ навалачо́м
2-я ас. навалачэ́ш навалачаце́
3-я ас. навалачэ́ навалаку́ць
Прошлы час
м. навало́к навалаклі́
ж. навалакла́
н. навалакло́
Загадны лад
2-я ас. навалачы́ навалачы́це
Дзеепрыслоўе
прош. час навало́кшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

навалачы́ сов., разг.

1. (принести в несколько приёмов) наволо́чь, натащи́ть;

2. (надеть) натяну́ть;

3. безл. (заволакивая, закрыть) наволо́чь, затяну́ть;

на не́ба хмар ~лакло́ — на не́бо туч наволокло́; не́бо ту́чами затяну́ло

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

навалачы́, ‑лаку, ‑лачэш, ‑лачэ; ‑лачом, ‑лачаце; пр. навалок, ‑лакла, ‑ло; заг. навалачы; зак., чаго.

1. Прыцягнуць, прынесці за некалькі прыёмаў у значнай колькасці. Навалачы кучу галля. Навалачы ўсякага дабра. // каго. Неадабр. Прывесці, навесці ў вялікай колькасці куды‑н. [Маці:] — Навалакла сюды нейкіх поўную хату.. Раз сяброўкі, дык абавязкова прывесці жыць да бацькоў! Карпюк.

2. пераважна безас. Зацягнуць, закрыць. На неба хмар навалакло.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

на́валач

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне

адз.
Н. на́валач
Р. на́валачы
Д. на́валачы
В. на́валач
Т. на́валаччу
М. на́валачы

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

навалака́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да навалачы, навалачыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

навало́чаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад навалачы (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

панавалака́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.

Разм. Навалачы ў вялікай колькасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

навалачы́ць, ‑лачу, ‑лочыш, ‑лочыць; зак., каго і чаго.

Разм. Тое, што і навалачы (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

навалачы́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. навалачу́ навало́чым
2-я ас. навало́чыш навало́чыце
3-я ас. навало́чыць навало́чаць
Прошлы час
м. навалачы́ў навалачы́лі
ж. навалачы́ла
н. навалачы́ла
Загадны лад
2-я ас. навалачы́ навалачы́це
Дзеепрыслоўе
прош. час навалачы́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)