Шматгадова-мёрзлыя горныя пароды, гл. Вечная мерзлата

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

мерзлатазна́ўства, -а, н.

Навука пра мёрзлыя тоўшчы ў зямной кары і мёрзлыя горныя пароды.

|| прым. мерзлатазна́ўчы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мё́рзлы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. мё́рзлы мё́рзлая мё́рзлае мё́рзлыя
Р. мё́рзлага мё́рзлай
мё́рзлае		 мё́рзлага мё́рзлых
Д. мё́рзламу мё́рзлай мё́рзламу мё́рзлым
В. мё́рзлы (неадуш.)
мё́рзлага (адуш.)		 мё́рзлую мё́рзлае мё́рзлыя (неадуш.)
мё́рзлых (адуш.)
Т. мё́рзлым мё́рзлай
мё́рзлаю		 мё́рзлым мё́рзлымі
М. мё́рзлым мё́рзлай мё́рзлым мё́рзлых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

сезо́нна-мёрзлы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. сезо́нна-мёрзлы сезо́нна-мёрзлая сезо́нна-мёрзлае сезо́нна-мёрзлыя
Р. сезо́нна-мёрзлага сезо́нна-мёрзлай
сезо́нна-мёрзлае		 сезо́нна-мёрзлага сезо́нна-мёрзлых
Д. сезо́нна-мёрзламу сезо́нна-мёрзлай сезо́нна-мёрзламу сезо́нна-мёрзлым
В. сезо́нна-мёрзлы (неадуш.)
сезо́нна-мёрзлага (адуш.)		 сезо́нна-мёрзлую сезо́нна-мёрзлае сезо́нна-мёрзлыя (неадуш.)
сезо́нна-мёрзлых (адуш.)
Т. сезо́нна-мёрзлым сезо́нна-мёрзлай
сезо́нна-мёрзлаю		 сезо́нна-мёрзлым сезо́нна-мёрзлымі
М. сезо́нна-мёрзлым сезо́нна-мёрзлай сезо́нна-мёрзлым сезо́нна-мёрзлых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

адта́яць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́й; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Тое, што і адтаць.

Замарожанае мяса адтаяла.

2. што. Вывесці з замарожанага стану, размарозіць.

А. мёрзлыя яблыкі.

А. халадзільнік.

|| незак. адта́йваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ты́цкацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

Разм. Тое, што і тыкацца ​1. Хлопцы і дзяўчаты тыцкаліся туды-сюды, тапталіся на месцы. Асіпенка. Рыжая карова трэслася з холаду і тыцкалася пысай у мёрзлыя грады. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Мярзля́к, мерзля́к ’чалавек, вельмі адчувальны да холаду, марозу’, ’мёрзлы прадмет’, ’замёрзлы выступ гразі’, ’лядзяк’ (ТСБМ, Шат., Ян.; клец., Нар. лекс.; смарг., Сл. ПЗБ), мярзьля́чча ’мёрзлыя камякі’, ’мёрзлая гародніна’ (Бяльк., Растарг., ТС). Да мёрзлы < мерзнуць (гл.). Аб суфіксе ‑як гл. Сцяцко, Афікс. наз., 130–131.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

АДБО́ЙНЫ МАЛАТО́К,

ручны інструмент ударнага дзеяння, якім адбіваюць горныя пароды ад масіву, рыхляць цвёрдыя і мёрзлыя грунты, разбіваюць каменную або цагляную муроўку, асфальт і г.д. Рабочы орган — піка, долата або рыдлёўка, па хваставой частцы якіх (звычайна з частатой 1000—1500 удараў за мінуту) б’е баёк. Бываюць пнеўматычныя (сціснутае паветра падаецца ад кампрэсараў, балонаў і інш.), электрычныя і бензінавыя (з прыводам ад рухавіка ўнутр. згарання).

т. 1, с. 97

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ве́ка, ‑а, н.

1. Верхняя частка скрынкі, пасудзіны, якой закрываюць гэту скрынку, пасудзіну; накрыўка. Века куфра, кубла. □ Алеся засмяялася і пайшла да скрыні, што стаяла паміж ложкам і грубкай, падняла века. Шамякін. Мёрзлыя камякі зямлі глуха падалі на сасновыя векі дамавін. Лынькоў.

2. Тое, што і павека. Векі самі зліпаліся, галава, як не свая, хілілася ўніз. Шахавец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гуз, ‑а, м.

Пукатасць, нараст на целе чалавека або жывёлы ад удару, запалення і пад. Набіць гуз. □ Дужай мужчынскай рукою, якой так даўно не было на светлай галаве Даніка, Мікола правёў па «сівых» валасах малога, намацаў гуз ад кія і, заплюшчыўшы вочы, праз зубы ціха вылаяўся. Брыль. // Пукатая няроўнасць на чым‑н. Снегу было мала, на каляіністых дарогах чарнелі мёрзлыя земляныя гузы. Чорны. Скрыпучым голасам зарыпіць журавель над студняю з трухлявым дзер[а]вяным зрубам і гузамі лёду каля яго. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)