машы́на, -ы, мн. -ы, -шы́н, ж.
1. Механізм або сукупнасць механізмаў, што выконваюць пэўную работу, ператвараючы адзін від энергіі ў другі.
Паравая м.
Вязальная м.
2. перан. Аб арганізацыі, асобе, якая дзейнічае падобна механізму бесперабойна і дакладна; сістэма.
Ваенная м.
3. Тое, што і аўтамабіль.
Легкавая м.
|| прым. машы́нны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
М. парк.
М. пераклад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
машы́на ж., в разн. знач. маши́на;
парава́я м. — парова́я маши́на;
лічы́льная м. — счётная маши́на;
дзяржа́ўная м. — госуда́рственная маши́на;
легкава́я м. — легкова́я маши́на
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
машы́на, ‑ы, ж.
1. Сукупнасць механізмаў, прызначаная для пераўтварэння энергіі, выканання пэўнай карыснай работы, збору, захоўвання і выкарыстання інфармацыі. Швейная машына. Сельскагаспадарчыя машыны. Вылічальная машына. // перан. Пра чалавека, які дзейнічае машынальна, бяздумна, як аўтамат. // перан. Аб чым‑н. складаным, што дзейнічае падобна механізму бесперабойна і дакладна; сістэма. Беларуская Савецкая Рэспубліка першай прыняла на сябе ўдар пачварнай ваеннай машыны гітлерызму. Клімковіч.
2. Транспартны сродак, які прыводзіцца ў рух пры дапамозе якога‑н. рухавіка. Да свірна пад’ехала машына, на яе пачалі грузіць мяхі. Шахавец. // Уст. Поезд, цягнік. Вось кончан лес, і Стоўбцы блізка. Туман на возера лёг нізка, Вада шумела каля млына, Свістала голасна машына. Колас.
•••
Як заведзеная машына — а) рытмічна, аднастайна, бесперапынна; б) механічна, не думаючы (рабіць што‑н.).
[Фр. machine ад лац. machina.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
машы́на ж
1. Maschíne f -, -n:
шве́йная машы́на Nähmaschine f;
пра́льная машы́на Wáschmaschine f;
пасудамы́йная машы́на Geschírrspülmaschine f, Geschírrspüler m -s, -;
электро́нна-выліча́льная машы́на (уст, скар ЭBM), Computer [kɔmp´ju:tər] m -s, -;
машы́на з прагра́мным кірава́ннем prográmmgesteuerte Maschíne;
2. (аўтамабіль) Áuto n -s, -s, Wágen m -s, -, Automobíl n -s, -e;
грузава́я машы́на LKW [ˏɛlkɑ´ve:] m -s, -s, Lást(kraft)wagen m -s, -;
легкава́я машы́на PKW [ˏpekɑ´ve:] m -s, -s, Persónen(kraft)wagen m -s, -;
саніта́рная машы́на Kránkenwagen m;
пажа́рная машы́на Löschfahrzeug n -(e)s, -e;
вае́нная машы́на Kríegsmaschinerie f -;
дзяржа́ўная машы́на Stáatsmaschinerie f -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Машы́на ’сукупнасць механізмаў, якія выконваюць карысную работу’, ’транспартны сродак з рухавіком, аўтамашына’, ’поезд’, ’веласіпед’, ’чалавек-аўтамат’, ’сячкарня’, ’паравоз’ (ТСБМ, Сцяшк., Шат., Бяльк., Сл. ПЗБ). Відавочна, з польск. maszyna, якое з франц. machinę ’тс’. Апошняе праз лац. machina ўзыходзіць да ст.-грэч. дар. μαχανά ’прыстасаванне’. Гл. таксама махі́на. Дапускаецца ў якасці мовы-пасрэдніцы і руская. Сюды ж машыні́ст(ы), машыні́стка, машыніза́цыя; машы́нка ’частка лямпы на магазіне’; ’пішучая машынка’, ’прылада для стрыжкі валасоў’, ’запальнічка’, ’пліта з фаеркамі’, маладз., маст. ’кнопкі’, драг. машэ́нка ’маланка ў вопратцы’ і ’каварства, падман’ (ТСБМ, Жд. 1, Сцяшк., Сцяц., В. В., Мат. Гом., Нар. сл., Сл. ПЗБ, КЭС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
машына...
Першая састаўная частка складаных слоў са знач. машына, машынны, напр.: машыназабеспячэнне, машынапракатны, машынаўладальнік.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
машына...
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «машына», напрыклад: машыназнаўства, машынабудаванне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зігза́г-машы́на ж. зигза́г-маши́на
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
воўк-машы́на ж., текст. волк-маши́на
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
мюль-машы́на ж., текст. мюль-маши́на
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)