манасты́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Рэлігійная абшчына манахаў або манашак, якая ўтварае царкоўна-гаспадарчую арганізацыю.

Мужчынскі м.

Жаночы м.

2. Тэрыторыя, царква і жылыя памяшканні такой абшчыны.

◊

Падвесці пад манастыр каго (разм.) — паставіць каго-н. у вельмі непрыемнае, цяжкае становішча.

|| прым. манасты́рскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Манасты́р

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. Манасты́р
Р. Манастыра́
Д. Манастыру́
В. Манасты́р
Т. Манастыро́м
М. Манастыры́

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

манасты́р

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. манасты́р манастыры́
Р. манастыра́ манастыро́ў
Д. манастыру́ манастыра́м
В. манасты́р манастыры́
Т. манастыро́м манастыра́мі
М. манастыры́ манастыра́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

манасты́р, -ра́ м. монасты́рь; оби́тель ж.;

◊ падве́сці пад м. — подвести́ под монасты́рь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

манасты́р, ‑а, м.

1. Абшчына манахаў або манашак, якая, маючы свае землі і капітал, утварае царкоўна-гаспадарчую арганізацыю. Вёрст за трыццаць ад маёнтка Залуцкіх знаходзіўся мужчынскі манастыр. Асіпенка. // зб. Члены гэтай абшчыны.

2. Царква, жылыя памяшканні і тэрыторыя, якія належаць гэтай абшчыне. Манахі прыязджалі наглядаць месца, каб будаваць манастыр, але пачалася вайна, і манастыра не пабудавалі. Галавач.

•••

Падвесці пад манастыр гл. падвесці.

[Ад грэч. monastērion.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

манасты́р м. царк. Klóster n -s, Klöster;

жано́чы манасты́р Nónnenkloster n;

мужчы́нскі манасты́р Mönchskloster n;

◊

падве́сці пад манасты́р каго-н. разм. j-n in Téufels Küche bríngen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Манастыр 6/604, 605; 8/514; 11/77

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

манастыр

т. 10, с. 61

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

манасты́р

(гр. monasterion)

абшчына манахаў або манашак, якія прытрымліваюцца агульных правіл жыцця і ўтвараюць царкоўна-гаспадарчую арганізацыю, а таксама жылыя памяшканні, царква і тэрыторыя, якія належаць гэтай абшчыне.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Манасты́р ’абшчына манахаў, якая ўтварае царкоўна-гаспадарчую арганізацыю’, ’царква, жылыя памяшканні і тэрыторыя, якія належаць такой абшчыне’ (Шн. 2, Яруш., ТСБМ). Укр. монастирь, манастирь, рус. монастырь, ст.-рус. монастырь — усе са ст.-слав. манастырь, монастырь, якія з с.-грэч. μοναστήρι(ον) μαναστήρι(ον) ’адасобленае жыллё’ (Фасмер, 2, 649).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)