ма́йстар, -тра, мн. -тры́, -тро́ў, м.
1. Спецыяліст у якім-н. рамястве, у якой-н. галіне вытворчасці.
М. па абутку.
Выдатны м.
2. Кіраўнік асобнага ўчастка вытворчасці, цэха.
Зменны м.
3. Чалавек, які дасягнуў высокага майстэрства ў сваёй справе.
М. жывапісу.
4. Званне, якое прысвойваецца выдатным спартсменам, а таксама асоба, якая мае такое званне.
М. спорту.
5. на што і з інф. Аб лоўкім, здатным да чаго-н. чалавеку (разм.).
М. на розныя штукі.
|| ж. майстры́ха, -і, ДМ -ры́се, мн. -і, -ры́х (да 1 і 5 знач.).
|| прым. майстро́ўскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ма́йстар, -тра м.
1. в разн. знач. ма́стер;
2. (искусный, ловкий в каком-л. деле человек) ма́стер, иску́сник; (о женщине — ещё) мастери́ца ж.; иску́сница ж.;
◊ м. на ўсе ру́кі — ма́стер на все ру́ки;
спра́ва ~тра баі́цца — погов. де́ло ма́стера бои́тся;
м. сваёй спра́вы — ма́стер своего́ де́ла;
запле́чных спраў м. — уст. запле́чных дел ма́стер
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ма́йстар, ‑тра, м.
1. Спецыяліст у якім‑н. рамястве, у якой‑н. галіне вытворчасці. Гадзіннікавы майстар. Буравы майстар. □ Мікалай Бугкавец — вядомы ў акрузе майстар па рамонту збруі — суткамі не разгінаўся над хамутамі. Курто.
2. Адміністрацыйны і тэхнічны кіраўнік асобнага ўчастка вытворчасці (цэха, змены і пад.). Зменны майстар. Дарожны майстар.
3. Чалавек, які дасягнуў высокага майстэрства ў сваёй справе. Майстар высокіх ураджаяў. Майстар мастацкага слова. Майстар манументальнай скульптуры. □ Творчасць Янкі Брыля, аднаго з выдатных майстроў беларускай прозы, ўяўляе вялікую цікавасць як для даследчыка-літаратуразнаўца, так і для крытыка. Кучар. // на што і з інф. Разм. Аб лоўкім, здатным да чаго‑н. чалавеку. І дзядзька майстар быў на штукі, І быў механік на ўсе рукі. Колас. Настаўнік быў майстрам апавядаць. Бядуля.
4. Званне, якое прысвойваецца выдатным спартсменам. // Асоба, якая носіць гэта званне. Майстар спорту.
•••
Майстар на ўсе рукі — пра чалавека, які ўмее ўсё рабіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ма́йстар м
1. (на заводзе) Wérkmeister m -s, -, Méister m -s, -;
2. (кваліфікаваны работнік) скрыпі́чны ма́йстар Géigenbauer m -s, -;
гадзі́ннікавы ма́йстар Úhrmacher m -s, -;
ма́йстар-залата́р [-зло́тнік] Góldschmied m -(e)s, -e; Juwelíer m -s, -e;
3. (хто дасягнуў вялікага майстэрства ў сваёй справе) Méister m -s, -; Könner m -s, - (знаўца);
ма́йстар жы́вапісу Méister der Maleréi [des Pínsels], ein gróßer Máler;
ён ма́йстар сваёй спра́вы er ist ein Méister séines Fachs [in séinem Fach]; er verstéht [kann] séine Sáche aus dem Efféff (разм);
4. спарт (тытул):
ма́йстар спо́рту Méister des Sports;
заслу́жаны ма́йстар спо́рту Verdíenter Méister des Sports;
ганаро́вы ма́йстар спо́рту Éhrenhafter Méister des Sports;
◊ ён ма́йстар на ўсе́ ру́кі разм jéde Árbeit geht ihm leicht [glatt] von der Hand; er ist ein Táusendkünstler
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Ма́йстар, ма́йсцер, ма́йсцяр, ма́йстра, майсцёр ’спецыяліст у якім-небудзь рамястве, галіне вытворчасці’, ’мастак, які дасягнуў высокага майстэрства ў сваёй справе’, ’зух’ (ТСБМ, Сцяшк., Сл. ПЗБ, ТС, Нас.), шчуч. ’бацька маладога на вяселлі’ (Сцяшк. Сл.), ст.-бел. майстеръ, майстръ, мастеръ ’майстар, начальнік’ (XVI ст.); ст.-рус. мастеръ ’магістар ордэна’ (XIII ст.), ’майстар’ (XVI ст.). Запазычана праз польск. majster з с.-в.-ням. majster < ст.-в.-ням. meistar < лац. magister < magis ’большы’ (Булыка, Запазыч., 195). У бел. майсьцер ’майстар’ (Нас., Шат., Бяльк.) і майстырь (Бяльк.) другая частка слова аформлена пад уплывам рус. мовы. Формы майстра, майстря ’тс’ (Гарэц., Бяльк., Сл. ПЗБ) — арыгінальныя беларускія (як це́сля). Сюды ж майстрова ’маці маладога на вяселлі’ (Сцяшк. Сл.), майстрыха, майсьцерыха, майстровая ’жонка майстра’, майстроўка ’дачка майстра’, майстравы ’рабочы, рамеснік’ (ТСБМ, Нас.), майстэрскі, майстэрства (ТСБМ). Гл. яшчэ майстраваць. Махэк₂ (365) мяркуе, што чэш., польск. і в.-луж. (mistr, mistř, mistra; mistrz; mištr) формы паходзяць з лац. magister, славац. majster, з ням. Meister, у іншых слав. — з грэч. μάγιστρος, μαίστωρ або з італ. ma(e)stro. Фасмер (2, 578) дапускае ў рус. мове польскае пасрэдніцтва або (магистръ) праз с.-грэч. μάγιστρος.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ма́йстар-кла́с, -а, мн. -ы, -аў, м.
Кароткатэрміновыя курсы найвышэйшага майстэрства ў якой-н. галіне, якія арганізуюцца або праводзяцца вядучымі, выдатнымі майстрамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
о́бер-ма́йстар, -стра м. о́бер-ма́стер
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
о́бер-ма́йстар, ‑стра, м.
Старшы майстар у доменных, пракатных і сталеплавільных цэхах. [Гаспадар:] — Прыехаў ненадоўга. Спачатку вучыў маладых сталявараў. Цяпер працую обер-майстрам. Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
майстар-кла́с м Méisterklasse f -, -n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
вэб-ма́йстар
(англ. web master, ад web = павуціна + ням. Meister, ад лац. magister = кіраўнік, настаўнік)
спецыяліст па стварэнню caйтаў у Інтэрнэце.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)