Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)
кісе́ль, -сялю́, мн. -сялі́, -сялёў, м.
Студзяністая страва з аўсянай мукі або ягаднага соку, заваранага на крухмале.
К. з журавін.
Аўсяны к.
◊
Дзясятая вада на кісялі — пра вельмі далёкага родзіча.
|| прым.кісе́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кісе́ль, -сялю́м., прям., перен. кисе́ль;
◊ сёмая (дзяся́тая) вада́ на кісялі́ — погов. седьма́я (деся́тая) вода́ на киселе́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кісе́ль, ‑сялю, м.
1. Кіслая студзяністая страва з аўсянай мукі або ягаднага соку, заваранага на крухмале. Аўсяны кісель. Кісель з журавін.
2.перан. Пра вязкую, клейкую масу. Хоць дажджоў даўно не было, конь раз-пораз чвякаў у чорным балотным кісялі, груз да кален[яў].Мележ.//Пагард. Пра вялага, слабавольнага чалавека. — Не, не! — запратэставаў Лапко: не кажы мне гэтага! Трэба быць цвёрдым. А я — кісель.Колас.
•••
Дзесятая вада на кісялігл. вада.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
кісе́льм
1. Kissél m -s; Méhlbrei m -(e)s, -e;
аўся́ны кісе́ль Háferschleim m -(e)s, -e;
2. (вязкаямаса) bréi¦ige Másse, Brei m -(e)s;
2.разм (правялагачалавека) Schláppschwanz m -es, -schwänze, Wáschlappen m -s, -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Кісе́ль ’кіслая студзяністая страва з аўсянай мукі або ягаднага соку, заваранага на крухмале’ (ТСБМ, Мат. Гом., ТС, Касп., Сл. паўн.-зах., Кліх, Вешт., Нар. сл., Сержп. Пр., Яшк., Яруш.). Гл. кіслы, кіснуць. Укр.кисіль, рус.кисель ’тс’. Суфіксацыя на ‑ель (як у качэль ад качаць) да ‑кісаць (у раскісаць). Заходнеславянскія формы і ў першую чаргу польскія ўсходнеславянскага паходжання (Слаўскі, 2, 173).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АЎСЯ́НЫ КІСЕ́ЛЬ,
старадаўняя бел. мучная страва. Варылі з аўсянай мукі грубага памолу, часам з вотруб’я. Муку залівалі вадой і ставілі на ноч у цёплае месца. Раніцай выціскалі на рэшаце (сітку) і цэд варылі. Пасля разлівалі ў посуд і ставілі ў халоднае месца, каб кісель застыў. Елі з алеем, малаком, маслам, сытою. На посную куццю аўсяны кісель быў адной з абрадавых страў. Сыры цэд давалі дзецям ад глістоў. Вадкі аўсяны кісельназ. журам.