кружы́ць, кружу́, кру́жыш, кру́жыць; кру́жаны; незак.

1. каго-што. Застаўляць рухацца па крузе.

К. у танцы каго-н.

2. Тое, што і кружыцца (у 2 знач.).

Бусел кружыў над старой ліпай.

3. Блукаць, хадзіць, збіўшыся з дарогі.

Тры гадзіны кружыла па сасонніку.

4. Тое, што і кружыцца (у 3 знач.).

На вуліцы кружыла мяцеліца.

|| наз. кружэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кружы́ць

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. кружу́ кру́жым
2-я ас. кру́жыш кру́жыце
3-я ас. кру́жыць кру́жаць
Прошлы час
м. кружы́ў кружы́лі
ж. кружы́ла
н. кружы́ла
Загадны лад
2-я ас. кружы́ кружы́це
Дзеепрыслоўе
цяп. час кру́жачы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

кружы́ць несов., в разн. знач. кружи́ть;

у не́бе ~жы́ў каршу́н — в не́бе кружи́л ко́ршун;

ён до́ўга ~жы́ў па незнаёмай мясцо́васці — он до́лго кружи́л по незнако́мой ме́стности;

к. галаву́ — кружи́ть го́лову

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кружы́ць, кружу, кружыш, кружыць; незак.

1. каго-што. Прыводзіць у кругавы рух, застаўляць рухацца па кругу; круціць, вярцець. [Кавалеры] хвацка кружылі сваіх дам. Колас. Кружыць лісце вецер, Рве салому з хаты. Астрэйка.

2. Разм. Тое, што і кружыцца (у 2 знач.). Высока ў паднябессі, сумна і адзінока, кружыць коршак — няўжо адтуль выглядае сабе здабычу? Сачанка.

3. Ісці, зварочваючы ў бакі, часта мяняючы напрамак руху; блукаць. Пятнаццаць дзён мы кружылі бясконцымі дарогамі па пярэстых і залатых лясах, па карчэўю балот, па зжатых і сумных палях, дзе на іржэўніку завівалася павуціна і пражэрліва крычала вараннё. Каваль. Лявонка пабег на голас. Доўга кружыў па сцяжынках, прабіраўся праз густы бярэзнік. Шуцько.

4. Узнімаць снег, пыл, месці (пра мяцеліцу, завіруху і пад.). На двары кружыла мяцеліца. Галавач.

•••

Кружыць галаву — а) выклікаць галавакружэнне. Кружылі мядовым водарам галаву ліпы. Васілевіч; б) перан. пазбаўляць магчымасці разважаць, аб’ектыўна адносіцца да навакольнага. Поспех кружыць галаву.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кружы́ць

1. drhen vt, im Kreis(e) drhen;

2. (рухацца па крузе) Krise zehen*, krisen vi;

я́страб кру́жыць der Hbicht zieht Krise;

3. (пра мяцеліцу, завею) wrbeln vi;

мяце́ліца кру́жыць der Schnesturm wrbelt;

4. (блукаць) umhr¦irren vi (s);

гэ́та кру́жыць яму́ галаву́ das steigt ihm zu Kopf

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Кружы́ць ’ачышчаць зерне ўручную’ (Сцяшк. Сл.). Магчыма, ад крушыць. Гл. крух.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

закружы́ць, -ужу́, -у́жыш, -у́жыць; зак.

Пачаць кружыць.

Закружыла завіруха.

Закружыць галаву каму (разм., неадабр.) — моцна захапіць, пазбавіўшы здольнасці цвяроза разважаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кружэ́нне ср. круже́ние; см. кружы́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

закружы́ць, ‑кружу, ‑кружыш, ‑кружыць; зак.

Пачаць кружыць.

•••

Закружыць галаву каму — моцна захапіць чым‑н. каго‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

circle2 [ˈsɜ:kl] v. круці́цца, вярце́цца; кружы́ць; кружы́цца

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)