кра́т

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. кра́т -
Р. - кра́т

Крыніцы: tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

крат / во сто, в ты́сячу крат у сто, у ты́сячу разо́ў (крат).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

крат,

У выразе: у сто (у сотні) крат — у сто (у многа) разоў. І славу продкаў і бацькоў Памножым мы ў сотні крат. Астрэйка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

-крат

(гр. kratos = улада)

другая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае паняццю «валадар».

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Сукро́та ’стакроць’ (Ласт.). Утворана пры дапамозе прыстаўкі су- ад назоўніка кро́та ’раз’ (Ласт.), гл. кроць ’тс’, што адпавядае укр. крат, крот, кроть, рус. крат, польск. kroć, кашуб. krot, в.-луж. króć, н.-луж. krot, чэш., славац. ‑krát, славен. krat, серб.-харв. кра̑т, балг. крат, дыял. крат ’частка аршына, роўная 2 см’, ст.-слав. кратъ ’раз’. Прасл. *kortъ адпавядае літ. kar̃tas ’раз’, kartá ’рад, пласт’, лат. kārta ’тс’ і ўзыходзіць да і.-е. *(s)kert‑ ’рэзаць, адрубаць’. Праблему складае адсутнасць поўнагалосся ва ўсходнеславянскіх формах, што тлумачаць уплывам царкоўнаславянскай або запазычаннем са стараславянскай мовы, гл. Фасмер, 2, 368; Шустар-Шэўц, 676; ЕСУМ, 3, 79. Адзінкавая фіксацыя слова прымушае думаць пра яго штучнае паходжанне.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

тэхнакра́т

(ад тэхна- + -крат)

прадстаўнік тэхнакратыі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сто (род. ста) сто;

с. дзён — сто дней;

на с. працэ́нтаў — на сто проце́нтов;

у сто крат разо́ў — во сто кра́т, в сто раз;

◊ на ўсе с. — на все сто

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

барыка́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

Вал з разнастайных грувасткіх прадметаў, прызначаны для абароны ў часе вулічных баёў. З-за турэмных крат у акопы і на барыкады выйшаў з народам яго авангард — камуністы. Брыль.

[Фр. barricade.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

плутакра́т

(ад гр. plutos = багацце + -крат)

прадстаўнік найбольш багатай і ўплывовай часткі пануючага класа.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

дэмакра́т

(ад гр. demos- народ + -крат)

1) прыхільнік дэмакратыі;

2) член дэмакратычнай партыі;

3) той, хто вядзе просты спосаб жыцця.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)