карабе́ль

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. карабе́ль караблі́
Р. карабля́ караблёў
Д. караблю́ карабля́м
В. карабе́ль караблі́
Т. караблём карабля́мі
М. караблі́ карабля́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

карабе́ль, -бля́, мн. -блі, -блёў, м.

1. Вялікае марское судна.

Ваенны к.

Акіянскі к.

2. Лятальны апарат.

Касмічны к.

Спаліць свае караблі (кніжн.) — рашуча парваць з мінулым.

|| памянш. кара́блік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).

Пускаць папяровыя караблікі.

|| прым. карабе́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Карабельны лес — лес з высокіх мачтавых дрэў, прыгодных для караблебудавання.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

карабе́ль, -бля́ м. кора́бль;

вае́нны к. — вое́нный кора́бль;

акія́нскі к. — океа́нский кора́бль;

касмі́чны к. — косми́ческий кора́бль;

ліне́йны к. — лине́йный кора́бль;

спалі́ць свае́ ~блі́ — сжечь свои́ корабли́;

вялі́каму ~блю́ вялі́кае пла́ваннепогов. большо́му кораблю́ большо́е пла́вание

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

карабе́ль, ‑бля, м.

Вялікае марское судна. Ваенны карабель. Акіянскі карабель. Служыць на караблі матросам. □ Па разгойдан[ым] бурлів[ым] моры ішоў горды ў смелым поступе сваім карабель, трымаючы курс на далёкае яснае сонца. Зарэцкі.

•••

Карабель-спадарожнік — касмічны карабель, выведзены на арбіту спадарожніка Зямлі.

Касмічны карабель — лятальны апарат, прызначаны для палёту чалавека ў космас.

Лінейны карабель — вялікі, добра ўзброены ваенны карабель, прызначаны для правядзення буйных аперацый; лінкор.

Паветраны карабель — дырыжабль або цяжкі самалёт.

Спаліць свае караблі гл. спаліць.

[Ад грэч. kárabos.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

карабе́ль

т. 8, с. 38

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

карабе́ль м марск, ав Schiff n -(e)s, -e;

канво́йны карабе́ль Gelitschiff n;

ліне́йны карабе́ль Schlchtschiff n;

вартавы́ карабе́ль Schiff der Küstenwacht;

касмі́чны карабе́ль Rumschiff n;

вае́нны карабе́ль Kregsschiff n;

садзі́цца на карабе́ль an Bord ghen*;

спалі́ць свае́ караблі́ lle Brücken hnter sich bbrechen*;

вялі́кі карабе́ль пла́вае ў глыбо́кіх во́дах ein grßes Schiff braucht grßes Fhrwasser

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Карабе́ль, укр. корабель, рус. корабль, чэш. koráb, славац. koráb, польск. korab, ст.-слав. корабль, балг. кораб, серб.-харв. ко̏рабаљ, славен. korabelj. Лічыцца праславянскім запазычаннем з грэч. χαςάβιον (Бернекер, 567). Спасылка на адзінасць гэтага эвентуальнага праславянскага грэцызма нічога не даводзіць, бо праблема палеабалканізмаў у праславянскай мове зусім не вывучана. Зафіксаванае толькі ў візантыйскую эпоху грэч. καράβιον тым не менш перадаецца ў славянскіх мовах з ‑bъ‑, а не ‑v‑, што гаворыць на карысць яго палеабалканскага паходжання (параўн. Трубачоў, Эт. сл. 11, 46–48).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

карабе́ль-спадаро́жнік

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. карабе́ль-спадаро́жнік караблі́-спадаро́жнікі
Р. карабля́-спадаро́жніка караблёў-спадаро́жнікаў
Д. караблю́-спадаро́жніку карабля́м-спадаро́жнікам
В. карабе́ль-спадаро́жнік караблі́-спадаро́жнікі
Т. караблём-спадаро́жнікам карабля́мі-спадаро́жнікамі
М. караблі́-спадаро́жніку карабля́х-спадаро́жніках

Крыніцы: nazounik2008, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

карабе́ль вае́нны

т. 8, с. 38

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

касмі́чны карабе́ль

т. 8, с. 150

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)