зірка́ты

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. зірка́ты зірка́тая зірка́тае зірка́тыя
Р. зірка́тага зірка́тай
зірка́тае		 зірка́тага зірка́тых
Д. зірка́таму зірка́тай зірка́таму зірка́тым
В. зірка́ты (неадуш.)
зірка́тага (адуш.)		 зірка́тую зірка́тае зірка́тыя (неадуш.)
зірка́тых (адуш.)
Т. зірка́тым зірка́тай
зірка́таю		 зірка́тым зірка́тымі
М. зірка́тым зірка́тай зірка́тым зірка́тых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зірка́ты разг. пучегла́зый; глаза́стый

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зірка́сты і зірка́ты, -ая, -ае (разм.).

1. З вялікімі вачамі; вірлавокі.

2. З вострым зрокам; зоркі.

|| наз. зірка́стасць, -і, ж. і зірка́тасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зірка́ты, ‑ая, ‑ае.

Разм. Тое, што і зіркасты. Зіркатая сіняя страказа села на.. сцяблінку і ў той жа час пырхнула. Хомчанка. Абвёў [дзед Сапрон] усю грамаду не зусім зіркатымі вачамі, сказаў яшчэ: — Э-эх, многа чаго помню!.. Лёс такі наш. Каваль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пучегла́зый разг. вірлаво́кі, лупа́ты, зірка́ты.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

glótzäugig

a вірлаво́кі, лупа́ты, зірка́ты

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

pop-eyed [ˈpɒpaɪd] adj. infml

1. вірлаво́кі, лупа́ты, зірка́ты

2. з шыро́ка расплю́шчанымі вача́мі (ад здзіўлення, спалоху і да т.п.)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Рачка́ты ’вірлавокі’ (Мат. Гом.), сюды рачкова́ты, рачкове́нь ’зіркаты, з вялікімі вачыма’ (ТС). Да рак 1 (гл.) з-за выпучаных вачэй, параўн. вырачыць, вырачка (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Зрын ’зрок’ (лід., Сл. паўн.-зах.). Прыклад «зрын яго ні свеціць, ніскі на вочы» не даказвае тоеснасці значэння зрын — зрок. Утварэнне з таго ж кораня, але з нетыповым афармленнем (суфіксацыяй ‑inъ, ‑ynъ?); параўн. дрын, плын. Параўн. яшчэ зрынка́ты ’зіркаты’ (Сцяшк.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тара́шчыць ’шырока раскрываць (вочы); здзіўлена або спалохана глядзець’ (ТСБМ, Некр. і Байк.), тарэ́шчыць ’вылупляць (вочы)’ (дзісн., Нар. сл.); сюды ж тарашча́ка ’вірлавокі, лупаты, зіркаты’ (Ласт.). Укр. дыял. тара́щити ’вытрэшчваць, вылупліваць’, рус. тара́щитъ ’тс’, дыял. ’растапырваць’, тара́щиться ’цягнуцца, плясціся’. Варбат (Этимология–1971, 14) рэканструюе *torščiti як ітэратыў да *tьrskati, гл. тараскаць. Сувязь з вы́трашчыць (гл.), укр. витріща́ти ’вытрэшчваць’, польск. wytrzeszczyć ’вытрашчыць’, чэш. vytřeštiti ’тс’, славац. vytreštiť ’тс’ застаецца праблематычнай, гл. Фасмер, 4, 23; ЕСУМ, 5, 522. Параўн. тапарашчыць, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)