закаці́ ць у́ , -ко́ ціш, -ко́ ціць; -ко́ чаны; зак.
1. што . Коцячы, накіраваць, змясціць, падзець куды-н.
З. калёсы ў пуню.
З. мяч пад стол.
З. вочы (завесці зрэнкі пад верхнія павекі).
2. перан. , штокаму . Зрабіць, учыніць што-н. незвычайнае (разм. ).
З. аплявуху.
З. прамову.
|| незак. зако́ чваць , -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
закаці́ ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
Будучы час
адз. мн.
1-я ас. закачу́
зако́ цім
2-я ас. зако́ ціш
зако́ ціце
3-я ас. зако́ ціць
зако́ цяць
Прошлы час
м. закаці́ ў
закаці́ лі
ж. закаці́ ла
н. закаці́ ла
Загадны лад
2-я ас. закаці́
закаці́ це
Дзеепрыслоўе
прош. час закаці́ ўшы
Крыніцы:
dzsl2007 ,
krapivabr2012 ,
piskunou2012 ,
sbm2012 ,
tsblm1996 ,
tsbm1984 .
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
закаці́ ць сов. в разн. знач. и́ ть; (катя, поместить внутрь чего-л. — ещё ) вкати́ ть; (удалить куда-л. — ещё ) укати́ ть;
з. калёсы ў вазо́ ўню — закати́ ть (вкати́ ть) теле́ гу в сара́ й;
з. мяч за варо́ ты — закати́ ть (укати́ ть) мяч за воро́ та;
кацяня́ ~ці́ ла куды́ сьці клубо́ к — котёнок закати́ л (укати́ л) куда́ -то клубо́ к;
з. сцэ́ ну — закати́ ть сце́ ну;
з. апляву́ ху — закати́ ть пощёчину;
з. во́ чы — закати́ ть глаза́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
закаці́ ць ‑качу, ‑коціш, ‑коціць; зак.
1. што . Коцячы, перамясціць, змясціць куды‑н. Закаціць калёсы ў хлеў. □ Каля магазіна [Вова і Пеця] знайшлі бочку, закацілі яе на самы высокі пагорак.Хомчанка .
2. Разм. Уехаць, заехаць куды‑н. Макара шукалі ўсім калгасам. Але нідзе не знайшлі. Вярнуўся ён толькі назаўтра пад вечар. Закаціў на калясцы ў Язэпаву зямлянку, выцер пот рукавом. Асіпенка .
3. Разм. Учыніць, зрабіць што‑н. надзвычайнае. Закаціць скандал. Закаціць істэрыку. □ Шахцёр спыніўся, падняў угору .. букет і закаціў такую прамову, што ў Міхася міжвольна прайшоўся па спіне халадок.Лупсякоў .
•••
Закаціць (падвесці) вочы
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
закаці́ ць
1. ró llen vt за што -н. пад што -н. ú nter A
2. разм. нанесці ўдар ) verá breichen vt á ngen vt
закаці́ ць апляву́ хуé ine Ó hrfeige verpá ssen, é ine lá ngen [herú nterhauen* ];
◊
закаці́ ць во́ чыÁ ugen verdré hen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пазако́ чваць , -аю, -аеш, -ае; -аны; зак. , што.
Закаціць куды-н. усё, многае.
П. матацыклы ў гараж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
закати́ ть сов. в разн. знач. закаці́ ць ;
закати́ ть теле́ гу в сара́ й закаці́ ць калёсы ў вазо́ ўню;
закати́ ть мяч за воро́ та закаці́ ць мяч за варо́ ты;
закати́ ть сце́ ну закаці́ ць сцэ́ ну;
закати́ ть пощёчину закаці́ ць апляву́ ху;
◊
закати́ ть глаза́ закаці́ ць во́ чы;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зако́ чваць , ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да закаціць .
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зако́ чаны , ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад закаціць .
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)