д’я́бал

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. д’я́бал д’я́блы
Р. д’я́бла д’я́блаў
Д. д’я́блу д’я́блам
В. д’я́бла д’я́блаў
Т. д’я́блам д’я́бламі
М. д’я́бле д’я́блах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

д’я́бал, -бла, мн. -блы, -блаў, м.

1. У рэлігійным уяўленні: злы дух, чорт, сатана, які супрацьстаіць Богу.

2. Ужыв. як лаянкавае слова, а таксама ў некаторых выразах.

Куды цябе д. нясе?!

Якога д’ябла я там не бачыў?

|| прым. д’я́бальскі, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

д’я́бал, -бла м., рел., бран. дья́вол, сатана́, бес;

◊ а ну цябе́ да д’я́бла (к чо́рту) — ну тебя́ к ле́шему

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

д’я́бал, ‑бла, м.

У рэлігійных уяўленнях — злы дух, чорт, сатана. Айцец Мікалай — чалавек малады, і яго не-не ды часамі бухторыць д’ябал і прымушае заглядацца на прыгожых маладзіц. Колас. // Ужываецца як лаянкавае слова. — Ігналя, — дзе ты? — крычаў Міхалка. — А д’ябал яго ведае, дзе ён тут схаваўся. Бядуля. — Цімох, д’ябал, вушы паадрываю за такія жарты! — незласліва памахаў кулаком Мальчэўскі. Васілёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

д’ябал

т. 6, с. 367

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

д’я́бал м Téufel m -s, -; Dämon m -s, -mónen; böser Geist, Sátan m -s, -e;

малы́ сапра́ўдны д’я́бал der Kléine ist ein ríchtiger Téufel;

◊ каб цябе́ д’я́бал пабра́ў! (лаянк) hol dich der Téufel!;

да д’ябла! (лаянк) zum Téufel!

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

д’я́бал

(польск. diabeł < ст.-чэш. diabel < лац. diabolus, ад гр. diabolos)

злы дух, чорт, сатана ў рэлігійных уяўленнях.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Д’ябал ’д’ябал’ (БРС, Сцяшк., Нас., Шат., Сл. паўн.-зах.). Запазычанне з польск. diabeł (у ст.-польск. была яшчэ форма diaboł). Польск. слова са ст.-чэш. diábel (чэш. ďabel) < лац. diabolus < грэч. διάβολος (гл. Слаўскі, 1, 146). Запазычанне сведчыцца наяўнасцю гука ‑б‑ (ва ўсх.-слав. мовах, дзе слова ўзята прама з грэч. мовы, формы тыпу рус. дья́вол, укр. дия́вол, дія́вол). Іншая форма слова — дзя́бал (дзя́бэл — Нас.), якая, паводле Кюнэ (Poln., 52), таксама запазычана з польск. diabeł (djabeł).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шата́н, -а, мн. -ы, -аў, м. (разм.).

Сатана, д’ябал.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

д’я́бальскі, -ая, -ае.

1. гл. д’ябал.

2. Незвычайны, вельмі моцны.

Д’ябальская спёка.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)