ду́мка

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. ду́мка ду́мкі
Р. ду́мкі ду́мак
Д. ду́мцы ду́мкам
В. ду́мку ду́мкі
Т. ду́мкай
ду́мкаю		 ду́мкамі
М. ду́мцы ду́мках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ду́мка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак, ж.

1. Тое, што склалася ў працэсе мыслення, разважанняў.

Слушная д.

Новая д.

2. Ідэя, намер, жаданне.

З’явілася д. напісаць рэцэнзію на кнігу.

3. Погляд на што-н., меркаванне аб чым-н.

Мы з вамі адной думкі.

○

Грамадская думка — погляд шырокіх колаў грамадскасці на што-н.

◊

Без задняй думкі — шчыра, без скрытага намеру.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ду́мка ж.

1. лит., муз. ду́мка, -кі ж.;

2. (маленькая подушечка) разг. я́сік, -ка м., паду́шачка, -кі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ду́мка ж.

1. в разн. знач. мысль; (взгляд на что-л. — ещё) мне́ние ср.;

усё гэ́та ство́рана чалаве́чай ~кай — всё э́то со́здано челове́ческой мы́слью;

з’яві́лася д. напіса́ць кні́гу — появи́лась мысль написа́ть кни́гу;

мы з ва́мі адно́й ~кі — мы с ва́ми одного́ мне́ния;

абме́н ~камі — обме́н мне́ниями;

2. лит., муз. ду́мка;

○ грама́дская д. — обще́ственное мне́ние;

◊ трыма́цца ~кі — приде́рживаться мне́ния (взгля́да);

наво́дзіць на ~ку — наводи́ть на мысль;

прыйсці́ да ~кі — прийти́ к мы́сли;

у ~ках не было́ — в мы́слях не́ было;

асве́чаная д. — просвещённое мне́ние;

з ду́мак не выхо́дзіць — из мы́слей (головы́) не выхо́дит;

без за́дняй ~кі — без за́дней мы́сли;

не дапуска́ць ~кі — не допуска́ть мы́сли;

прыйсці́ на ~ку — прийти́ в го́лову; взбрести́ на ум;

на маю́ ~ку — на мой взгляд; по моему́ мне́нию;

збіра́цца з ~камі — собира́ться с мы́слями;

быць высо́кай ~кі — (аб кім, чым) быть высо́кого мне́ния (о ком, чём);

падхапі́ць ~ку — подхвати́ть мысль;

ухапі́цца за ~ку — ухвати́ться за мысль;

лаві́ць сябе́ на ду́мцы — лови́ть себя́ на мы́сли;

паглы́біцца ў ду́мкі — погрузи́ться в мы́сли;

сабра́цца з ~камі — собра́ться с мы́слями;

прыміры́цца з ~кай — примири́ться с мы́слью

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ду́мка, ‑і, ДМ ‑мцы; Р мн. ‑мак; ж.

1. Тое, што з’явілася ў выніку разваг, меркавання; прадукт мыслення. Цікавая думка. Выказаць думку. □ У галаве Марыны варушылася то адна, то другая думка, вельмі ж хацелася ўгаварыць шафа, каб ён пусціў яе на паравоз. Кавалёў. // Меркаванне, здагадка. І раптам бліснула думка: перабежчык мог у час вярнуцца назад. Шамякін. [Мангу] прыйшла ў галаву вельмі разумная думка — зняць і мундзір. Маўр. // Намер, задума. Насіцца з думкай. □ [Зося] увайшла ў хату з цвёрдай думкай ісці заўтра да Сегенецкага. Чорны. — Думка асушыць Калхіду з’явілася даўно, — гаварыў Андрэй Міхайлавіч. Самуйлёнак. // Сукупнасць ведаў у якой‑н. галіне. Навуковая думка. Тэхнічная думка.

2. Мысліцельны працэс; мысленне. Няма нічога шпарчэй за людскія думкі, бо сам ты яшчэ тут, а думкі ўжо далёка-далёка. Якімовіч.

3. Тое, што і дума ​1 (у 1 знач.). Неадступная думка не давала .. [Сцёпу] спакою: як адабраць у Юркі ліхтарык. Курто. Алегу часта рабілася прыкра ад думкі, што ён, старэйшы, не можа прынесці ў хату нават таго, што прыносіў Алёшка. Брыль.

4. толькі мн. (ду́мкі, ‑мак). Сістэма перакананняў, поглядаў, уяўленняў. Абмен думкамі паміж дэлегацыямі.

•••

Грамадская думка — погляды шырокай грамадскасці на што‑н.

Без усякай задняй думкі — без скрытага замыслу, намеру.

Падаць думку гл. падаць.

Прыйсці на думку гл. прыйсці.

Сабрацца з думкамі гл. сабрацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ду́мка ж Gedánke m -ns, -n; Méinung f -, -en, Ánsicht f -, -en; Áuffassung f -, -en; Idée f -, -n (ідэя);

рапто́ўная ду́мка Éinfall m -s, -fälle; Gedánkenblitz m -es, -e;

бліску́чая ду́мка glänzender Gedánke [Éinfall] ;

назо́йлівая [неадчэ́пная] ду́мка éine fíxe Idée;

мільгану́ла ду́мка ein Gedánke fuhr [schoss] (D) durch den Kopf; ein Gedánke kam (D) plötzlich in den Sinn;

асно́ўная ду́мка Háuptgedanke m, Háuptidee f;

гэ́та до́брая ду́мка das ist ein gúter Gedánke [Éinfall, éine gúte Idée];

наве́сці не́кага на ду́мку j-m (D) éinen Gedánken éingeben*; j-n auf den Gedánken bríngen*;

мне прыйшла́ ў галаву́ ду́мка ich kam auf den Gedánken;

сабра́цца з ду́мкамі séine Gedánken sámmeln;

паглы́біцца ў ду́мкі in Gedánken vertíeft [versúnken] sein; ganz in Gedánken sein;

я далёкі ад ду́мкі, што… ich bin weit davón entférnt zu gláuben, dass…;

2. (мысленне) Dénken n -s, -;

філасо́фская ду́мка philosóphisches Dénken;

лад ду́мак Dénkweise f -, Gesínnungsart f -;

хада́ ду́мак Gedánkengang m -es;

грама́дская ду́мка öffentliche Méinung;

абме́н ду́мкамі Méinungsaustausch m -es;

на маю ду́мку ich bin der Méinung [Ánsicht, Áuffassung], dass…;

заста́цца пры сваёй ду́мцы bei séiner Méinung bléiben*, auf séiner Méinung behárren [bestéhen*];

прыйсці́ да аднаду́шнай ду́мкі éinmütig zum Schluss kómmen*; überéinkommen* vi (s);

мы адно́й ду́мкі wir sind gléicher [éiner] Méinung;

3. (погляды) Léhrmeinung f -, -en;

◊ за́дняя ду́мка Híntergedanke m

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

думка, дума; мысль (кніжн.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

«Наша думка»

т. 11, с. 247

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

«Незалежная думка»

т. 11, с. 270

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

«Студэнцкая думка»

т. 15, с. 221

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)