Verbum

анлайнавы слоўнік

до́ўгі, -ая, -ае.

1. Працяглы ў прасторы, які мае вялікую даўжыню (у 1 знач.).

Д. шлях.

2. Працяглы ў часе.

Д. дзень.

Доўга (прысл.) чакаць.

◊

Доўгія рукі ў каго (разм., неадабр.) — пра таго, хто мае схільнасць да кражы, захопу.

Доўгі рубель (разм., неадабр.) — вялікі лёгкі заробак.

Адкладваць у доўгую скрынку (неадабр.) — адкладваць якую-н. справу на доўгі час.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

До́ўгі

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, субстантываваны, ад’ектыўнае скланенне

	адз.
	м.
Н.	До́ўгі
Р.	До́ўгага
Д.	До́ўгаму
В.	До́ўгі
Т.	До́ўгім
М.	До́ўгім

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

до́ўгі

прыметнік, якасны

	адз.			мн.
	м.	ж.	н.	-
Н.	до́ўгі	до́ўгая	до́ўгае	до́ўгія
Р.	до́ўгага	до́ўгай до́ўгае	до́ўгага	до́ўгіх
Д.	до́ўгаму	до́ўгай	до́ўгаму	до́ўгім
В.	до́ўгі (неадуш.) до́ўгага (адуш.)	до́ўгую	до́ўгае	до́ўгія (неадуш.) до́ўгіх (адуш.)
Т.	до́ўгім	до́ўгай до́ўгаю	до́ўгім	до́ўгімі
М.	до́ўгім	до́ўгай	до́ўгім	до́ўгіх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

до́ўгі

1. дли́нный;

д. шлях — дли́нный путь;

~гая суке́нка — дли́нное пла́тье;

2. (во времени) до́лгий, дли́тельный, продолжи́тельный; дли́нный;

д. час — дли́тельное (продолжи́тельное) вре́мя;

д. дзень — до́лгий (дли́нный) день;

◊ д. язы́к — дли́нный язы́к;

~гія ру́кі — дли́нные ру́ки;

д. рубе́ль — дли́нный рубль;

~гая пе́сня — до́лгая пе́сня;

адкла́дваць у ~гую скры́нку — откла́дывать в до́лгий я́щик;

~гая гісто́рыя — дли́нная исто́рия

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

до́ўгі lang;

◊ гэ́та до́ўгая пе́сня разм das ist éine lánge Geschíchte;

адкла́дваць на до́ўгі час [да свято́га ні́гды] разм etw. auf die lánge Bank schíeben* [auf den Sankt-Nímmerleins-Tag verschieben];

ці до́ўга да бяды́! wie leicht kann ein Únglück passieren!

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

до́ўгі, ‑ая, ‑ае і даўгі́, ‑ая, ‑ое.

1. Які мае вялікую даўжыню (у 1 знач.); проціл. кароткі. Жураўлі нібы плылі ў небе, выцягнуўшы тонкія ногі і доўгія шыі. Якімовіч. Падгіналіся каленкі ад доўгай дарогі. Лынькоў. Барак быў доўгі і нізкі. Чорны. // Большы ў даўжыню, чым патрэбна. Доўгая сукенка. Доўгае паліто. □ Штаны ў .. [Рыгоркі] доўгія, аж да пят. Якімовіч. // Разм. Высокі ростам (пра чалавека). [Сухарукі] быў доўгі .. і худы. Бядуля. За тое, што ён [дзядзька Мітрафан] быў доўгі, як жардзіна, і хударлявы, усе казалі на яго Чапяла. Бажко.

2. Працяглы ў часе. Доўгая разлука. Доўгі позірк. □ Сход быў доўгі, але спакойны. Чорны. Ногі ад доўгага сядзення замлелі, і .. [Віця] захістаўся. Чарнышэвіч.

3. Які працяжна вымаўляецца (пра гукі, склады). Доўгі гук.

•••

Доўгая песня (гісторыя) гл. песня.

Доўгі рубель гл. рубель.

Доўгі язык гл. язык.

Доўгія рукі гл. рука.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

До́ўгі ’доўгі’ (БРС). Рус. до́лгий, укр. до́вгий, чэш. dlouhý, славац. dlhý, польск. długi, балг. дъ́л(ъ)г, серб.-харв. ду̏г, ст.-слав. длъгъ. Прасл. форма *dьlgъ ’доўгі’. Праславянская лексема мае вельмі надзейныя адпаведнасці ў і.-е. мовах. Параўн. ст.-інд. dīrghás, авест. darəga‑, ст.-перс. darga‑, грэч. δολιχός, літ. ìlgas, хец. dalugaeš (мн. л.). Вельмі цікавай з’яўляецца дакладная адпаведнасць вытворнага прасл. *dьlgostь ’даўжыня’ і хец. dalugašti‑ ’тс’. Гл. Фасмер, 1, 524–525; Бернекер, 1, 251–252; Траўтман, 55; падрабязна Трубачоў, Эт. сл., 5, 207–209 (з адпаведнай літ-рай).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

раска́ціста-до́ўгі

прыметнік, якасны

	адз.			мн.
	м.	ж.	н.	-
Н.	раска́ціста-до́ўгі	раска́ціста-до́ўгая	раска́ціста-до́ўгае	раска́ціста-до́ўгія
Р.	раска́ціста-до́ўгага	раска́ціста-до́ўгай раска́ціста-до́ўгае	раска́ціста-до́ўгага	раска́ціста-до́ўгіх
Д.	раска́ціста-до́ўгаму	раска́ціста-до́ўгай	раска́ціста-до́ўгаму	раска́ціста-до́ўгім
В.	раска́ціста-до́ўгі (неадуш.) раска́ціста-до́ўгага (адуш.)	раска́ціста-до́ўгую	раска́ціста-до́ўгае	раска́ціста-до́ўгія (неадуш.) раска́ціста-до́ўгіх (адуш.)
Т.	раска́ціста-до́ўгім	раска́ціста-до́ўгай раска́ціста-до́ўгаю	раска́ціста-до́ўгім	раска́ціста-до́ўгімі
М.	раска́ціста-до́ўгім	раска́ціста-до́ўгай	раска́ціста-до́ўгім	раска́ціста-до́ўгіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

Доўгі парламент

т. 6, с. 188

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

даўгі́, см. до́ўгі

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)