Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
гу́шча, -ы, ж.
1. Густы асадак (стравы, раствору і пад.).
На дне засталася г.
Г. дзяцей не разганяе (прыказка).
2. Тое, што і гушчар.
3. Самае густое месца ў чым-н., цэнтр.
Уціснуцца ў самую гушчу натоўпу.
Быць у гушчы падзей (перан.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гу́шчаж., в разн. знач. гу́ща;
на дне застала́ся г. — на дне оста́лась гу́ща;
уці́снуцца ў са́мую гу́шчу нато́ўпу — вти́снуться в са́мую гу́щу толпы́;
быць у гу́шчы падзе́й — быть в гу́ще собы́тий;
◊ гада́ць на кафе́йнай гу́шчы — гада́ть на кофе́йной гу́ще;
не да тлу́шчу, з’е́сці б ~чу — не до жи́ру, быть бы жи́ву
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гу́шча, ‑ы, ж.
1. Густы асадак (стравы, раствору і пад.) на дне пасудзіны. Высахла чарніла ў .. пляшцы — адна гушча была на дне.Баранавых.Сёрбай юшку, на дне гушча!Прымаўка.
2.Разм. Тое, што і гушчар. — Ты падумай толькі: пушча! Дзень ідзеш і два ідзеш, І такая табе гушча — Вокам цемры не праб’еш!Колас.Там, у гушчы, дзе дрэваў Звон рачулкі, птахаў спевы, Хатка ёсць.Кірэенка.
3. Месца найбольшага скопішча каго‑, чаго‑н. Зося кінулася ў гушчу моладзі і пачала таптацца з нейкім незнаёмым Рыгору хлопцам.Гартны.//перан. Глыбіня, асяроддзе чаго‑н. Рыгор уваходзіў у гушчу рабочага жыцця, у вадаварот грамадскай працы.Гартны.Выхадзец з гушчы працоўных мас, К. Чорны быў шчырай і сумленнай душой народа.Хведаровіч.
4.Абл. Каша. Марыля паставіла якраз на стол гушчу наліваную — пшанічную кашу з малаком, калі ў хату зайшоў Павал.Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГУ́ШЧА
(Huszcza) Ян (24.12.1917, б. фальварак Загасцінне, Міёрскі р-н Гродзенскай вобл. — 26.6.1986),
польскі пісьменнік і перакладчык. Скончыў Віленскі ун-т (1939). Працаваў настаўнікам на Дзісеншчыне, потым у Маскве; з 1945 жыў у Польшчы. Аўтар кніг паэзіі («Балада пра падарожных», 1938; «Вершы і байкі», 1969), прозы («Мястэчка над Альшанкай», 1948; «З далёкіх дарог», 1957; «Кругі», 1964, і інш.). Складальнік анталогій «Беларускія вершы» (1971), «Анталогіі беларускай паэзіі» (1978), для якіх пераклаў на польскую мову большасць вершаў. Пераклаў творы М.Багдановіча (у зб. «Выбраныя вершы», 1974), кнігі У.Караткевіча «Блакіт і золата дня» (1976), Я.Брыля «Ніжнія Байдуны» (1979). У зб. эсэ «Аповесці ў чорных рамках» (1979) апісаў сваё падарожжа па Беларусі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
гу́шчаж
1. (асадак) Satz m -(e)s, Sätze, Bódensatz m;
2. (гушчар) Díckicht n -(e)s, -e;
3. (натоўп) Ménschengewühl n -(e)s
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Гу́шча ’гушча’, гушча́р ’гушча’. Прасл.*gǫšča ’гушча’ (у розных значэннях: ’лес’, ’асадак’). Агляд форм гл. у Трубачова, Эт. сл., 7, 89–90. Гл. яшчэ Фасмер, 1, 479. Зыходнае *gǫstja (ад прыметніка *gǫstъ ’густы’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гу́шча Густы лес, зараснік, дзе цяжка прайсці; нетры (Ашм. Ф. Багушэвіч. Выбр. тв., 1946, 49, беларускія азбукоўнікі XVI—XVII стст. Судн. 317, Жытк., Лёзн., Нясв., Слаўг., Стол., Шчуч.). Тое ж гусня́, гусня́ча (Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
гушчыня́, -і́, ж.
1.гл. густы.
2. Тое, што і гушчар.
Лясная г.
3. Тое, што і гушча (у 3 знач.).
У гушчыні натоўпу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
саладзі́ны, -дзі́н (спец.).
Гушча, якая застаецца пасля вінакурэння, піваварэння і ідзе на корм жывёле.
◊
Знацца (разбірацца) як свіння на саладзінах (разм.) — зусім не разбірацца.
|| прым.саладзі́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)