Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
гладзь², -і, ж.
Спосаб вышывання шырокімі шчыльнымі шыўкамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гладзь¹, -і, ж.
Роўная паверхня чаго-н.
Г. мора.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гладзьIж. (ровная, гладкая поверхность) гладь;
марска́я г. — морска́я гладь
гладзьIIж. (род вышивки) гладь;
вышыва́ць гла́ддзю — вышива́ть гла́дью
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гладзь1, ‑і, ж.
Роўная гладкая паверхня чаго‑н. Гідраплан застаўся адзін, лёгкі і белакрылы на сіняй гладзі бухты.Самуйлёнак.Скрозь лапкі хвоек і галінкі Сінела неба гладзь.Колас.
гладзь2, ‑і, ж.
Спосаб вышывання шырокімі шчыльнымі шыўкамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гладзь (этнагр.) 3/212
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
ГЛАДЗЬ,
від вышыўкі. Вядома са старажытнасці. Дасканаласцю вызначаліся гладзьстараж. Кітая («жывапіс іголкай»), еўрап. сюжэтная вышыўка эпохі Адраджэння. Пашырана ў нар. вышыўцы Украіны, Расіі і інш. На Беларусі як від нар. вышыўкі (гладзь лічаная, адвольная, 1- ці 2-баковая, прамая, касая і інш.) ужывалася для аздаблення кашуль, фартухоў, ручніковых галаўных убораў і інш. Паралельнымі шыўкамі чырвоных, белых, чорных і інш. нітак па лініі асновы, утку або па дыяганалі вышывалі арнамент з простых геам. фігур (разеткі, зоркі, крыжыкі, ромбы і інш.). З пач. 20 ст. пашыраецца паліхромная адвольная гладзь расліннага характару, якая ў 1950-я г. набыла папулярнасць, выцесніўшы традыц. лічаную гладзьгеам. характару. Цяпер нар. вышывальшчыцы (пераважна на Палессі) і на прадпрыемствах маст. вырабаў ёю упрыгожваюць ручнікі, парцьеры, абрусы, пасцельную бялізну, дэталі жан. адзення і інш.