выплю́хваць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
выплю́хваю |
выплю́хваем |
| 2-я ас. |
выплю́хваеш |
выплю́хваеце |
| 3-я ас. |
выплю́хвае |
выплю́хваюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
выплю́хваў |
выплю́хвалі |
| ж. |
выплю́хвала |
| н. |
выплю́хвала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
выплю́хвай |
выплю́хвайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
выплю́хваючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
выплю́хваць несов. выплёскивать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
выплю́хваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да выплюхаць і выплюхнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́плюхаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што (разм.).
Плюхаючы, выліць.
В. ваду з начовак.
|| незак. выплю́хваць, -аю, -аеш, -ае.
|| аднакр. вы́плюхнуць, -ну, -неш, -не; -ні; -нуты.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
выплёскивать несов. выплю́хваць, выліва́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
выплю́хвацца, ‑аецца; незак.
1. Незак. да выплюхацца.
2. Зал. да выплюхваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
выплі́хваць
‘выплюхваць, выліваць што-небудзь’
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
выплі́хваю |
выплі́хваем |
| 2-я ас. |
выплі́хваеш |
выплі́хваеце |
| 3-я ас. |
выплі́хвае |
выплі́хваюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
выплі́хваў |
выплі́хвалі |
| ж. |
выплі́хвала |
| н. |
выплі́хвала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
выплі́хвай |
выплі́хвайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
выплі́хваючы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
выхлёстывать несов., прост.
1. (хлеща чем-л., удалять, выбивать) выбіва́ць;
2. (выплёскивать) выплю́хваць;
3. (выпивать) груб. выжлу́кчваць; выхлёбтваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Спол ‘чарпак для вылівання вады з лодкі’, спо́лік ‘тс’ (ТС; жытк., Нар. словатв.; Мат.), укр. шпол ‘шуфель, драўляны чарпак для вылівання вады з лодкі’, шпо́ла ‘шуфлік’, польск. spółek, spółka ‘шуфлік, драўляная лапатка для вылівання вады з лодкі’, spułek ‘тс’, каш. spȯłk, špȯl ‘тс’, серб.-харв. дыял. ìspol, ìspō, ìspolac ‘тс’, балг. дыял. и́зпол, ‘тс’, макед. и́спо́л ‘тс’. Прасл. *jьspolъ, варыянт *jьspola ‘драўляная лапатка, шуфлік’ ад дзеяслова *polti ‘прыводзіць у рух, махаць чым-небудзь, падкідваць нешта’, з якога ў выніку спецыялізацыі развіліся значэнні ‘ачышчаць збожжа, правейваць’ (гл. палаць) і ‘выплюхваць, выліваць ваду з чаўна, лодкі’, што дае падставы для рэканструкцыі дзеяслова *jьz‑polti ‘тс’ (Міклашыч, 259; Скок, 2, 594–595; Борысь, Etymologie, 552–557).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плі́скаць ’выплюхваць, праліваць вадкасць праз край’, плюнуць ’праліць праз край’, ’плёснуць, пляснуць, трохі праліць’, плюханне ’праліванне праз край пасудзіны’, пліску́чы ’невыгодны з-за адхоністых краёў посуд дня нашэння вадкасці’ (Нас.), плюскаць ’разліць’ (Яруш.), пліскагща ’плюхацца’ (Мік.), рус. смал. плистть ’пырскаць’, серб.-харв. плиска ’усплёск вады, калі ў яе кідаюць каменьчыкі’, балг. плисвам, плискам ’плёскаць, пырскаць, плюхаць’, макед. плиска ’тс’. Гукапераймальнае. Параўн. плісь! — пра імгненнае праліццё вадкасці праз край (Нас.). Сюды ж пляскацца ’пырскацца’ (жыле, Мат. Гом.; Жыв. сл.), плыскатыся, плэскатысь ’тс’ (пін., З нар. сл.; драг., Нар. лекс.), плісконіна ’плёханне, пырсканне’ (ТС), плюснуць ’лінуць, плюхнуць’ (Сцяшк. Сл.), пліскаi̯ (гл.). Гл. Смаль-Стоцкі, Приміт., 169; Куркіна (Этимология–1981, 15) бачыць тут комплекс /?/-, варыянт зыходнага кораня *реІ‑/*роі‑ з чаргаваннем *pliskati/*plixati, гл. плюхаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)