ву́сны

‘губы, рот’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы

мн.
Н. ву́сны
Р. ву́снаў
Д. ву́снам
В. ву́сны
Т. ву́снамі
М. ву́снах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ву́сны

‘які вымаўляецца’

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ву́сны ву́сная ву́снае ву́сныя
Р. ву́снага ву́снай
ву́снае		 ву́снага ву́сных
Д. ву́снаму ву́снай ву́снаму ву́сным
В. ву́сны (неадуш.)
ву́снага (адуш.)		 ву́сную ву́снае ву́сныя (неадуш.)
ву́сных (адуш.)
Т. ву́сным ву́снай
ву́снаю		 ву́сным ву́снымі
М. ву́сным ву́снай ву́сным ву́сных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ву́сны², -ая, -ае.

Які вымаўляецца, не пісьмовы.

Вусная заява.

Вусная мова.

Вусная народная творчасць.

|| наз. ву́снасць, -і, ж. (спец.).

В. судовага разбору.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ву́сны¹, -аў.

Губы, рот.

Тонкія в.

Чуць з трэціх вуснаў (не непасрэдна, ад каго-н.). З вуснаў у в. (ад аднаго да другога).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ву́сны I, -наў ед. нет уста́;

◊ з ~наў у в. — из уст в уста́;

ва́шымі б ~намі ды мёд піць — погов. ва́шими бы уста́ми да мёд пить

ву́сны II у́стный; слове́сный;

~ная наро́дная тво́рчасць — у́стное наро́дное тво́рчество

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ву́сны ​1, ‑аў; адз. няма.

Губы, рот. Тонкія замкнёныя вусны рабілі твар дзяўчыны разам з тым і крыху строгім і сур’ёзным. Колас. Святлелі твары ў людзей, што сустракалі.. [чараду машын], словы радасці вырываліся з вуснаў. Хадкевіч.

•••

З вуснаў у вусны — распаўсюджвацца шляхам перадачы жывым словам, не пісьмова і без дапамогі іншых сродкаў.

Чуць з трэціх вуснаў гл. чуць.

ву́сны ​2, ‑ая, ‑ае.

Які вымаўляецца, не пісьмовы. Вусны пераказ. Вусная мова. // Не замацаваны пісьмова. Вусная народная творчасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ву́сны​II мн паэт Mund m -es, Münder; Líppen pl;

размаўля́ць чыімі-н ву́снамі frémde Wórte wiederhólen;

дазна́цца з чыіх-н ву́снаў von j-m erfáhren*;

дазна́цца з пе́ршых ву́снаў aus érster Quélle, [únmittelbar von (D)] erfáhren*;

гэ́та ва ўсі́х на ву́снах álle spréchen davón, das ist in aller Múnde;

перахо́дзіць з ву́снаў у ву́сны von Mund zu Mund gehen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Ву́сны (БРС, Байк. і Некр.), ’губы’ (Касп.), вусніна ’губа’ (Касп.), рус. маск. усти́на ’тс’, славен. ustna, ustnica ’губа’, ustni ’губы’, серб.-харв. у̏сна ’губа’, у̏сни мн. л., макед. усна ’губа’, усни мн. л., балг. у́стна ’губа’, мн. л. у́стни. Прасл. *ustьna ’губа’, вытворнае ад *usta (Махэк₂, 671) хутчэй за ўсё ў выніку семантычнага згортвання словазлучэння *ustьna gǫba > ustьna. Параўн. таксама Трубачоў, Слав. языкозн. 5, 177, дзе звяртаецца ўвага на беларуска-паўднёваславянскі характар слова. Гл. вуста.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ву́сна прысл, ву́сны​I mündlich;

ву́сная размо́ва die mündliche Réde, das gespróchene Wort;

у ву́снай размо́ве im Gespräch;

фо́рма ву́снай размо́вы die Form der mündlichen Réde, die gespróchene Form

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

изу́стный ву́сны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)