вастры́ ць у́ , во́ стрыш, во́ стрыць; во́ страны; незак. , што.
1. Рабіць што-н. вострым.
В. серп, нож, брытву.
В. зброю (таксама перан. : рыхтавацца да ўзброенага нападу на каго-н. ).
2. Рабіць завостраным (канец алоўка, пяра).
В. аловак.
|| зак. навастры́ ць , -вастру́ , -во́ стрыш, -во́ стрыць; -во́ страны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вастры́ ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. вастру́
во́ стрым
2-я ас. во́ стрыш
во́ стрыце
3-я ас. во́ стрыць
во́ страць
Прошлы час
м. вастры́ ў
вастры́ лі
ж. вастры́ ла
н. вастры́ ла
Загадны лад
2-я ас. вастры́
вастры́ це
Дзеепрыслоўе
цяп. час во́ страчы
Крыніцы:
dzsl2007 ,
krapivabr2012 ,
piskunou2012 ,
sbm2012 ,
tsblm1996 ,
tsbm1984 .
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
вастры́ ць несов.
1. (делать острым ) точи́ ть, зата́ чивать, остри́ ть; (карандаш и т.п. — ещё ) чини́ ть, очиня́ ть; (бритву — ещё ) пра́ вить, выправля́ ть;
2. перен. делать более восприимчивым ) остри́ ть;
в. слых — остри́ ть слух;
◊ в. зу́ бы на каго, што ) точи́ ть зу́ бы (на кого, что )
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вастры́ ць вастру, вострыш, вострыць; незак. , што .
1. Рабіць што‑н. вострым. Вастрыць нож. Вастрыць аловак. □ Рабочыя разышліся па месцах і прыняліся хто наразаць, хто тачыць, хто шліфаваць, хто стругаць, хто вастрыць на наждаку разцы ды зубцы.Гартны .
2. перан. Рабіць што‑н. больш успрымальным. Вастрыць слых.
•••
Вастрыць зброю
Вастрыць (тачыць) зуб (зубы)на каго . Маючы злосць на каго‑н., імкнуцца нашкодзіць яму, нарабіць непрыемнасцей; б) на што . Мець вялікае жаданне завалодаць чым‑н., захапіць што‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вастры́ ць
1. schärfen vt é tzen vt é ifen* vt í tzen vt аловак ); dé ngeln vt касу ); (рабіць больш успрымальным ) schärfen vt í ndlich má chen;
вастры́ ць слых
вастры́ ць зубзу́ бы на каго-н é inen Groll gé gen j-n é gen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Вастры́ ць вастрыць ’. Рус. остри́ ть , укр. гостри́ ти , чэш. ostřiti і г. д. Слав. *ostriti — вытворнае ад *ostrъ . Гл. во́ стры .
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вастрыць касу : мянціць, мянташыць / брытву : правіць
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
навастры́ ць гл. вастрыць .
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гастры́ ць несов. обл. см. вастры́ ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зубі́ ць , зублю́ , зу́ біш, зу́ біць; зу́ блены; незак. што.
Вастрыць , насякаючы зуб’е.
З. серп.
|| зак. вы́ зубіць , -блю, -біш, -біць; -блены.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)