валы́ндацца

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. валы́ндаюся валы́ндаемся
2-я ас. валы́ндаешся валы́ндаецеся
3-я ас. валы́ндаецца валы́ндаюцца
Прошлы час
м. валы́ндаўся валы́ндаліся
ж. валы́ндалася
н. валы́ндалася
Загадны лад
2-я ас. валы́ндайся валы́ндайцеся
Дзеепрыслоўе
цяп. час валы́ндаючыся

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Валы́ндацца ’хадзіць без работы’ (Арх. Бяльк.). Гл. валанда.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Валы́ндзік ’валында, хлопчык, які не сядзіць дома’ (Нас.). Да валындацца, валандацца (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Валы́нда ’той, хто ходзіць без работы’ (Нас.). Да валындацца па аналогіі з дурында. Параўн. таксама валакіда.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вала́нда ’маруда, левы чалавек’, вала́ндацца ’вазіцца, марудзіць’ (КЭС). Рус. валандаться ’марудзіць’, вала́нда, вала́ндала ’няўклюда, маруда’, валанде́р ’лежань’, укр. валандатися ’бадзяцца’. Карскі ўказвае, што дзеяслоў больш уласцівы вялікарускай мове. Валандацца < валанда < літ. valandá ’(кароткі) час’ (Карскі, Труды, 394; Аткупшчыкоў, Лекс. балтызмы, 33, 35; Кіпарскі, Лекс. балтызмы, 13; Непакупны, Бел.-укр. ізал., 54; Шанскі, 1, В, 9; Рудніцкі, 1, 298). Змену націску можна тлумачыць уплывам блізкіх семантычна і падобных структурна слоў (мару́да, няўклю́да, валакі́да). Форма валы́ндацца ўзнікла, магчыма, пад уплывам валынка, валыніцца. Форма валэндацца, як можна меркаваць, — вынік збліжэння з паланізмамі, што маюць суфіксы з насавымі (валацэнга, недалэнга) або з дзеясловамі wałęsać się, wałęgać się ’бадзяцца’ ва ўмовах беларуска-польскага білінгвізму.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)