бэ́рсаць, -аю, -аеш, -ае; незак., што (разм.).

1. Блытаць, заблытваць.

Б. ніткі.

2. Няўмела або неакуратна вязаць, абвязваць, плесці.

Б. сетку.

|| наз. бэ́рсанне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бэ́рсаць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. бэ́рсаю бэ́рсаем
2-я ас. бэ́рсаеш бэ́рсаеце
3-я ас. бэ́рсае бэ́рсаюць
Прошлы час
м. бэ́рсаў бэ́рсалі
ж. бэ́рсала
н. бэ́рсала
Загадны лад
2-я ас. бэ́рсай бэ́рсайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час бэ́рсаючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

бэ́рсаць несов. (што)

1. пу́тать;

б. ні́ткі — пу́тать ни́тки;

2. небре́жно обвя́зывать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бэ́рсаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.

Разм.

1. Блытаць, заблытваць. Шукаючы травы, бо лугавіна ж голая, як бубен, каровы раз-пораз лезуць у жыта, бэрсаюць авёс, а пан злуе і ганяецца за мною. Бажко.

2. Няўмела або неакуратна вязаць, абвязваць што-н; плесці. — От не ўмешваліся б лепей, тата, не ў сваё. Бэрсаеце сетку, ну і бэрсайце. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бэ́рсаць (блытаць) durcheinánder bríngen*, verwírren vt, verwíckeln vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Бэ́рсаць ’блытаць’ (Сцяшк. МГ), ’пісаць; нячыста жаць’ (Сцяц., Шат.). Варыянт бэ́рсаць (*бърс‑) замест *борсаць, магчыма, экспрэсіўнага паходжання. Але хутчэй за ўсё гэта гіперкарэктная форма (у бел. мове ненаціскное э > а): тут было «адноўлена» неэтымалагічнае э. Гл. барса́ць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Збэ́рсаць ’скруціць, зматаць’ (Сл. паўн.-зах.), слонім. ’зрабіць кепска, сапсаваць’ (Нар. лекс.). Гл. барсаць. Лаўчутэ (Сл. балт., 100–101) прапануе аддзяліць бэрсаць ’рабіць кепска, псаваць’ ад барсаць ’працягваць аборы ў лапці’, але бэрсаць і ’блытаць (ніткі)’, а таму такое раздзяленне няпэўнае.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Прэ́міна ’частка ракі, якая зімой не замярзае’ (віл., ЛА, 2). Гл. прамінаў прамы. Пераход а > э пад націскам, параўн. барсаць: бэрсаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вэ́гаўка ’гушкалка’ (Сцяшк. МГ). Мабыць, фанетычная трансфармацыя слова *вага́ўка (да вага́цца ’калыхацца, гайдацца’). Вэ́гаўка атрымала свой вакалізм ‑э́‑ па суадносінах тыпу багно́ — бэ́гна, барса́ць — бэ́рсаць, вархо́л — вэ́рхал (дзе пад націскам нібы «аднаўляецца» э).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Бэ́гна ’багна’ (Шат., Яшкін). Другасная форма слова багно́ (гл. ба́гна 1). Адносіны вакалізму, як у барса́ць: бэ́рсаць (гл.). Няма ніякай сувязі з чэш. behno (да чэш. змены bahno > behнo, гл. Цуржын, Studie, 51–52, карта IV).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)