абма́ншчык, -а, мн. -і, -аў, м.
Той, хто абмануў або абманвае каго-н.
|| ж. абма́ншчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.
|| прым. абма́ншчыцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абма́ншчык
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
абма́ншчык |
абма́ншчыкі |
| Р. |
абма́ншчыка |
абма́ншчыкаў |
| Д. |
абма́ншчыку |
абма́ншчыкам |
| В. |
абма́ншчыка |
абма́ншчыкаў |
| Т. |
абма́ншчыкам |
абма́ншчыкамі |
| М. |
абма́ншчыку |
абма́ншчыках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
абма́ншчык м., см. падма́ншчык
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абма́ншчык, ‑а, м.
Той, хто абмануў ці абманвае каго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абма́ншчыца, ‑ы, ж.
Жан. да абманшчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ля́мза ’абманшчык’ (шчуч., Сцяшк. Сл.), лід. лямзлі́вы ’балбатлівы’ (там жа). Да ле́мзаць 1, якое з літ. lem̃zyti ’балбатаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Няўга́дніна (неўгадніна) ’нешта недарэчнае’ (свісл., Сл. ПЗБ), сюды ж неўгаднік ’абманшчык’ (там жа), нывгадь ’немаведама’ (Сл. Брэс.). Да угадаць, гадаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Баку́лы ’вочы’, баку́ла ’абманшчык’, баку́ліць ’дурыць, абманваць’ (Нас.). Хутчэй за ўсё да рус. баку́лить ’гаварыць, базікаць’ (< ба́каць, ба́ять, гл. Гараеў, 9; Фасмер, 1, 111). Значэнне ’вочы’, магчыма, другаснае. Параўн. абаку́ліць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пустабрэ́х ’балбатун, пляткар’ (ТСБМ; шчуч., Нар. лекс.; карм., Мат. Гом.), пустабро́х ’сабака, што без патрэбы брэша; пляткар, абманшчык’ (Варл.), рус. пустобре́х ’балбатун, пляткар’. Да пусты (у значэнні ’непатрэбны, бессэнсоўны’) і брахаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Звадыяш ’зводнік, падбухторшчык’, дыял. зваду́н, звод ’тс’ (Касп.). Параўн. рус. сводня, сводник ’асобы, што выступаюць пасрэднікамі’ (у тым ліку, паводле Даля, ’злачынных сувязей’), укр. звідник ’абманшчык’ (Грынч.), уст. дыял. зводи́тель ’спакуснік’, польск. дыял. zwodzijasz, zwodzijaś ’птушка ляляк, Caprimulgus europaeus, якая водзіць людзей па лесе’, ’падманшчык’ (1 красавіка — dzień św. Zwodzijasa) (Карловіч), ст.-польск. zwodzicz, zwodca ’баламут, падманшчык’ (Рэчак). Параўн. бел. звада ’спрэчка’ (Мікуцкі, Полымя, 1971, 8, 251), звадзіць ’пасварыць’ (Багушэвіч, Мар. дыс., 176). Паводле Мартынава–Міхневіча (Маладосць, 1969, 9, 149), да кораня вад‑ (гл. вадзіць). Аднак у словатворчых адносінах дакладней Сцяцко (Афікс. наз., 32–33): звадыяш ад зводнік. Сувязь з вадзіць пазнейшая. Зважаючы на бел.-польск. пашырэнне, хутчэй тут запазычанне, верагодна, з польск. у бел. Ад зводзіць з суфіксам ‑ун утворана звадун, што тыпова для бел. словаўтварэння. Звод можа быць рэфлексам старога ўтварэння з аблаўтам ад sъved‑ti (рус. свести) у спецыфічным значэнні, адкуль потым адназоўнікавы дзеяслоў зводзіць, але магчыма і больш новае, другаснае ўтварэнне ад гэтага дзеяслова, утворанага на базе звод з шырокім значэннем.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)