Verbum

анлайнавы слоўнік

прызначэ́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. прызначаць — прызначыць.

2. Рашэнне аб залічэнні на якую‑н. пасаду, работу, а таксама дакумент з такім рашэннем. Атрымаўшы прызначэнне ў Мінск, Кавалёў адразу хацеў забраць з сабою і сям’ю, але жонка не дала згоды. Чарнышэвіч. У кішэні ў .. [Рыгора] ляжала прызначэнне на працу аграномам у Васілішкі, у калгас «Сцяг Леніна». Краўчанка.

3. Роля, функцыя каго‑, чаго‑н. Група асобага прызначэння. □ Усё мае сваё месца і прызначэнне. Не прападае дарам ні лісток, ні пясчынка. Бядуля. Спецыяльнае прызначэнне гэтага пакойчыка — даваць прыпынак людзям, па той ці іншай справе наведваўшым калгас. Колас. Прызначэнне некаторых прылад было для .. [дацэнта] незразумелым. Шахавец. // Мэта, задача, прадвызначэнне. Грамадскае прызначэнне твораў К. Чорнага — ненавідзець і ганьбаваць чалавечыя заганы, якія заставаліся ў спадчыну ад мінулага. Кудраўцаў. Зусім яшчэ маладой дзяўчынай, неяк інстынктыўна ўгадваючы сваё прызначэнне ў новым, разам з вясковымі хлапцамі пайшла ў камсамол. Галавач. А можа, і трэба гарэць дашчэнту? А можа, і трэба жыць нам ахвярна? А можа, ўсё гэта і не марна? А можа, ў гэтым гарэнні-мучэнні наша вышэйшае прызначэнне? Вярцінскі.

•••

Па прызначэнню — у прызначанае, умоўленае месца (паслаць, перадаць і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сцерагчы́, ‑рагу, ‑ражэш, ‑ражэ; ‑ражом, ‑ражаце, ‑рагуць; незак., каго-што.

1. Сачыць за захаванасцю чаго‑н.; вартаваць што‑н. Я, як кажуць, пры выкананні службовых абавязкаў: коней сцерагу, мала што можа быць. Скрыпка. [Маша:] — Аб усім ты [Павел] паклапаціўся... І выйшла, што я толькі кватэру сцерагу. Гроднеў. // перан. Не даваць парушаць, трывожыць што‑н.; ахоўваць. Шмат год, як дубы ўжо Твой [дружа] сон сцерагуць, А я ўсё змірыцца Ніяк не магу. Гілевіч.

2. і з дадан. сказам. Уважліва сачыць, пазіраць за кім‑, чым‑н. [Ліба:] — Я сцерагла, каб у хаце ніхто не стукнуў. Заперла браму. Гартны.

3. Чакаць каго‑н., падпільноўваць. Хто ведае на вайне, дзе каго смерць сцеражэ. Шамякін. / у паэт. ужыв. Белы вус, як снег калядны, Смех хавае неразгадны, Вы ахвяру сцеражэ. Колас.

4. Клапатліва засцерагаць ад чаго‑н. [Змітрок] верна служыў ляснічаму. Ён сцярог яго ад бяды і немачы, паважаў і любіў, як сына... А ляснічы лічыў яго забойцам. Чарнышэвіч. Клёны шумелі панура, Вецер блукаў у галлі. Дрэўца малое ад буры Дбала яны сцераглі. Смагаровіч.

5. Клапатліва аберагаць, захоўваць. Краіна родная мая,.. Высокі твой дзяржаўны лад У сэрцы дбайна сцерагу я. Бялевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хрысці́ць, хрышчу, хрысціш, хрысціць; незак., каго-што.

1. Спраўляць над кім‑н. царкоўны абрад хрышчэння. Дзён праз дзесяць хлопчыка павезлі хрысціць. Лужанін. Як толькі Алімпа трохі акрыяла пасля родаў, маці захадзілася хрысціць у папа дзіця. Сабаленка.

2. Быць хросным бацькам або хроснай маці.

3. Рабіць знак крыжа (у 2 знач.) над кім‑, чым‑н. Як зірнулі [бабкі] на труну, напалохаліся.. Пачалі ілбы хрысціць ды галасіць. Лынькоў. На фоне акна Лялькевіч убачыў, як разгубленая, спалоханая Поля хрысціла ўслед брата і сястру. Шамякін.

4. Разм. Даваць мянушку. [Ларывон] апраўдваў сваю мянушку, якой яго паціху хрысцілі людзі: Бугай. Мележ. // Лаяць, абзываць. Глянуў стары на пустую раёўню, прынесеную пчалаводам, і раптам зноў пачаў хрысціць Юрку ўсякімі словамі. Кулакоўскі.

5. Разм. Біць, хвастаць. Я спытаўся: «І Хрысціна цябе б’е?» «Кожны дзень хрысціць, ратунку ніякага няма», — адказаў хлопчык і ўнурыў галаву. Гурскі. Хто захапляўся, гучна сёрбаў, дзед таго лыжкай па лбе хрысціў. Калачынскі.

•••

Не дзяцей хрысціць каму з кім — не мець інтарэсу да каго‑н., не жадаць мець справы з кім‑н.

Шалёны поп хрысціў каго гл. поп.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

nénnen

1) называ́ць, дава́ць імя́, на́зву (каму-н., чаму-н.)

man nennt ihn Klaus — яго́ заву́ць [клі́чуць] Кла́ўсам

wie nennt man dies? — як гэ́та называ́ецца?

2) называ́ць, пералі́чваць

(sich) называ́ць сябе́, называ́цца

er nennt sich éinen Díchter — ён лі́чыць сябе́ палтам

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

líefern

1) дастаўля́ць, пастаўля́ць

frei Haus ~ — дастаўля́ць бяспла́тна на дом

éinen Zéugen ~ — прыве́сці [прадста́віць] све́дку

éinen Bewéis ~ — даказа́ць, прыве́сці до́каз

j-m éine Schlacht ~ — дава́ць бой каму́-н.

3) выпуска́ць (прадукцыю)

◊ er ist gelíefert, er ist ein gelíeferter Mann — ён ко́нчаны чалаве́к

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

firmować

незак. co1. даваць сваё імя; ставіць свой подпіс пад чым, падпісваць што;

Departament Prawny nie chce firmować tego kontraktu — юрыдычны аддзел не жадае падпісваць гэты кантракт;

2. уст. падтрымліваць, падмацоўваць сваім аўтарытэтам;

Sejm nie może firmować podejrzanej działalności — Сойм не можа падтрымліваць падазроную дзейнасць

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

present⁴ [prɪˈzent] v.

1. дары́ць, падно́сіць, уруча́ць;

present a prize to the winner/present the winner with a prize уруча́ць прыз перамо́жцу

2. прадстаўля́ць; пака́зваць, падава́ць, прад’яўля́ць;

present a report/evidence прадстаўля́ць дакла́д/до́казы;

present one’s passport/tickets прад’яўля́ць па́шпарт/біле́ты

3. перадава́ць, пасыла́ць;

present one’s apologies прыне́сці прабачэ́нні;

present one’s compliments вы́казаць паша́ну

4. знаёміць, прадстаўля́ць;

He was presented to the Queen. Ён быў прадстаўлены каралеве.

5. пака́зваць, дава́ць спекта́кль;

The National Theatre is presenting a new production of “Hamlet”. Нацыянальны тэатр паказвае новую пастаноўку «Гамлета».

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Тушы́ць ₁ ‘гасіць, спыняць гарэнне’ (ТСБМ, Нас., Некр. і Байк., Бяльк., Касп., Яруш., Сержп. Прымхі, ТС, Юрч. Сін., Вруб.): pierunovy ahoń hrech tuszyć (Пятк. 2), перан. ‘спыняць, заглушаць, не даваць развівацца’ (ТСБМ). Параўн. укр. туши́ти ‘гасіць, супакойваць’, рус. туши́ть ‘тс’, стараж.-рус. утушити ‘задушыць’. Прасл. *tušiti ‘тушыць, супакойваць, рабіць ціхім’ — каўзатыўны дзеяслоў у адносінах да *tuxnǫti (гл. тухнуць ₁), з якім знаходзіцца ў этымалагічнай сувязі (Борысь, 655), роднасны ст.-прус. tusnan ‘ціхі’, літ. tausýtis ‘сціхнуць (пра вецер)’, ст.-інд. tosáyati ‘супакойвае’, што да < і.-е. *tou̯s‑ ‘ціхі, мірны’ (Скок, 3, 528; Фасмер, 4, 128; ЕСУМ, 5, 687). Сюды ж адносіцца запазычанае са ст.-польск. tuszyć ‘спадзявацца, мець надзею’ ст.-бел. тушити, тушыти ‘тс’ (1577 г., ГСБМ) з развіццём значэння ад ‘супакойвацца, суцішацца’ да ‘спадзявацца’ (Борысь, 655; ЕСУМ, 5, 689), што можа лічыцца семантычнай інавацыяй часткі іранска-праславянскага моўнага арэала (Трубачоў, Труды, 2, 83).

Тушы́ць ₂ ‘варыць на малым агні ў закрытай пасудзіне’ (ТСБМ, Нас., ТС, Касп.). Укр. дыял. туши́ть ‘тс’, рус. туши́ть ‘тс’, польск. дыял. túszyć, побач з tusić, dusić ‘тс’, харв. túšiti, балг. задуша̀вам ‘тс’. Гістарычна фармальна ідэнтычнае прасл. *tušiti (гл. тушыць ₁); варыянтнасць асновы слова ў розных славянскіх мовах тлумачыцца кантамінацыяй ці застаецца няяснай (Скок, 3, 528; Слаўскі, 1, 180; Махэк₂, 135).

Тушы́ць ₃ ‘рабіць тухлым’, тушы́цца ‘рабіцца тухлым’ (Юрч. СНЛ). Да ту́хлы (гл.) з чаргаваннем х > ш.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

signal

[ˈsɪgnəl]

сыгна́л, знак -у m.; паро́ль -ю m.

A red light is a signal of danger — чырво́нае сьвятло́ — сыгна́л небясьпе́кі

1) сыгна́ліць, дава́ць знак

He signaled the car to stop — Ён даў знак машы́не спыні́цца

2) азнача́ць, зна́чыць; абвяшча́ць, паведамля́ць

A bell signals the end of the class period — Звано́к паведамля́е кане́ц ле́кцыі

adj.

сыгналізацы́йны

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

mate

[meɪt]

1) напа́рнік -а m

2) муж або́ жо́нка

3) памо́чнік капіта́на або́ і́ншага спэцыялі́ста (у флёце)

a cook’s mate — памо́чнік ку́хара

4) саме́ц -ца́ m. або́ са́мка f

5) адно́ з па́ры (напр. рукаві́ца)

1) спалуча́цца шлю́бам

2) (пра жывёлаў) спаро́ўваць (-цца), злуча́цца

[meɪt]

мат -у m. (у ша́хматах)

v.t.

дава́ць, ста́віць ма́т

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)