Verbum

гаі́цца, гоіцца; незак.

1. Зажываць, залечвацца (пра рану, нарыў і пад.). Пазбіралі пер’я, пуху, Каб шпаку цяплей было, Каб было заўсёды суха, Каб гаілася крыло. Грахоўскі. // перан. Сцішацца, супакойвацца (пра душэўны боль, пачуццё крыўды). Дзіцячае сэрца хутка гоіцца.

2. Зал. да гаіць.

матну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.

1. Аднакр. да матацца ​¹ (у 1 знач.).

2. Разм. Хутка пабегчы, кінуцца куды‑н. Матрона матнулася праз вуліцу, маючы кірунак да кватэры пісара. Колас. // Прамільгнуць. Перад вачамі матнулася таўсматая, з клункам за плячамі, жанчына. Лобан.

настрачы́ць, ‑страчу, ‑строчыш, ‑строчыць; зак.

1. што. Строчачы, вышыць, прышыць што‑н. Настрачыць узор. Настрачыць кішэню.

2. чаго. Строчачы, зрабіць нейкую колькасць чаго‑н. Настрачыць складак.

3. перан.; што і чаго. Разм. Хутка, паспешліва напісаць што‑н. Настрачыць пісьмо. Настрачыць заметку ў газету.

нахму́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., што.

Сурова наморшчыць (твар, лоб), насупіць (бровы). Дзяніс Давыдавіч акінуў вачыма сцяну і хутка падняўся на рыштаванні, дастаў вымяральны прыбор, як бы праверыў сябе, і нахмурыў бровы. Гурскі. [Дзед Талаш] сядзеў пануры, нахмурыўшы свой маршчыністы лоб, і думаў. Колас.

пасплю́шчваць ​¹, ‑ае; ‑аем, ‑аеце, ‑аюць; зак., што.

Сплюшчыць (вочы) — пра ўсіх, многіх (гл. сплюшчыць ​¹).

пасплю́шчваць ​², ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Сплюшчыць усё, многае (гл. сплюшчыць ​²). Пакуль мы хадзілі, шафёр трошкі пасплюшчваў трубкі, каб не так хутка выцякала вада. Сабаленка.

пло́дны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да плода (у 1 знач.).

2. Які пладаносіць; здольны прыносіць плады. Побач з дваром раскінуўся плодны, хоць яшчэ малады сад. Дамашэвіч.

3. Які хутка размнажаецца, пладавіты. Тут панавалі з даўніх дзён палын ды плодны пырнік. Дудар.

пралётны ​¹, ‑ая, ‑ае.

1. Які з’яўляецца ў час сезоннага пралёту (пра птушак). Пралётная птушка.

2. Уст. паэт. Які хутка праходзіць, праносіцца; мімалётны. Пралётная думка.

пралётны ​², ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да пралёта ​² (у 1 знач.); з пралётамі. Пралётная частка моста.

разло́г, ‑у, м.

Абшар; адкрытая прастора. Бліскучым срэбрам выбіваліся рэчкі ў нізкіх берагах, раскрываліся шырокія разлогі балотных нізін, заросшых дзікаю травою, аерам і чаротам. Колас. Хутка абсыхалі пясчаныя разлогі паўз Прыпяць. Мележ. А там жа, на тых высокіх разлогах, сеяць ужо можна. Бялевіч.

слядзі́ць, сляджу, слядзіш, слядзіць; слядзім, следзіце; незак., чым і без дап.

Разм. Пакідаць сляды на падлозе, пэцкаючы яе. І хутка белыя масніцы Слядзіў валёнкамі Лявон. Гаўрусёў. [Васіль:] — Калі дазволіш, дык я вось на гэты табурэт прысяду... Не хачу слядзіць у тваім хораме. Сіняўскі.

цап, выкл. у знач. вык.

Разм. Ужываецца паводле знач. дзеясл. цапаць — цапнуць. Засунеш руку ў нару, а рак цап за пальцы кляшнёй. Лынькоў. [Маляўка:] — Вось прыйдзе хутка наша армія. Тады мы гатовы зруб з лесу цап — ды адразу на калгасную сядзібу. М. Ткачоў.