ры́цар
(польск. rycerz < чэш. rytiř, ад с.-в.-ням. ritter)
1) прадстаўнік ваенна-землеўладальніцкага саслоўя ў сярэдневяковай Еўропе;
2) перан. самаадданы, велікадушны чалавек, які шчыра служыць чаму-н.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Налажы́цца ’прывучыцца, прыстасавацца’ (Нас.), ’прызвычаіцца, прывыкнуць’: Ты хлопец цэпкі, скора наложышся рабіць як трэба (Кудравец), параўн. польск. nałożyć się ’тс’, параўн. рус. наложи́ть ’шчыра працаваць, займацца чым-небудзь’. Ад налажы́ць ’схіліць, прывучыць’, параўн. з іншым вакалізмам наляга́ць, нале́гчы ’рабіць намаганне; насядаць’. Гл. налог, налога.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БАШЛАКО́Ў Міхась
(Міхаіл Захаравіч; нарадзіўся 27.4.1951, в. Баштан Гомельскага р-на),
бел. паэт. Скончыў Гомельскі ун-т (1973). Настаўнічаў. Друкуецца з 1968. Аўтар зб-каў лірыкі «Начны паром» (1987), «Дні мае залатыя» (1993), у якіх шчыра, з любоўю да роднага краю ўзнімае праблемы экалогіі, гіст. памяці, маралі. Паэма «Лілея на цёмнай вадзе» (1994) — балючыя радкі пра чарнобыльскую трагедыю.
т. 2, с. 366
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
расхаце́цца, ‑хочацца; безас. зак.
Перастаць хацецца. Шчыра кажучы, Люся ўжо ледзь не клявала носам, як пад’язджалі да стану. А тут зусім спаць расхацелася. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ду́мка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак, ж.
1. Тое, што склалася ў працэсе мыслення, разважанняў.
Слушная д.
Новая д.
2. Ідэя, намер, жаданне.
З’явілася д. напісаць рэцэнзію на кнігу.
3. Погляд на што-н., меркаванне аб чым-н.
Мы з вамі адной думкі.
○
Грамадская думка — погляд шырокіх колаў грамадскасці на што-н.
◊
Без задняй думкі — шчыра, без скрытага намеру.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ *Лабаво́з, лыбавдз ’працавіты чалавек’ (Яўс.). Да лобі, з (гл.), ’пярэдняя частка чаго-небудзь’ і везці (гл.), ’быць спераду’, ’дзякуючы добрай, стараннай працы быць наперадзе’. Адсюль дзеясловы лыбавозіцца, лыбавозіць ’шчыра працаваць, завіхацца на працы’ (Яўс.). Параўн. яшчэ рус. лобовой ’у першай чарзе, у першым радзе сярод рэкрутаў’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пайстком ’дэталёва, падрабязна (расказаць)’ (Шн. 2), ’шчыра’ (Нар. сл., ушацк.), па‑істачком (по‑источком) ’тс’ (Мядзв.). Цёмнае слова. Варыянт пайстком, мабыць, скарачэнне слова, прыведзенага Мядзведкам. Калі зыходзіць са словаўтваральнай структуры, то яно можа ўзыходзіць да рус. точно, неточно; але канчатак указвае на першапачатковы назоўнік, накшталт *істопак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
wynurzać się
незак.
1. усплываць;
2. адкрыта (шчыра) гаварыць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
выгна́ннік, ‑а, м.
Той, хто знаходзіцца ў выгнанні; выгнанец. Ён [Шварц], выгнаннік з роднай зямлі, шчыра змагаўся за сваю бацькаўшчыну, зрабіў дзеля гэтага што мог. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нижа́йше нареч. превосх. ст. ні́зка;
нижа́йше кла́няться ні́зка кла́няцца;
нижа́йше благодари́ть шчы́ра (го́рача) дзя́каваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)