1. Не прыпраўлены скаромным, без скаромнага; посны. Мы атрымлівалі толькі агульную норму хлеба і два разы на дзень у сталоўцы нішчымны .. крупнік.Сяргейчык.Большы брат згатаваў добры абед, нават два скруткі каўбасы на стол палажыў. А меншы наварыў капусты, ды і то нішчымнай.Якімовіч.
2. Без нічога, без якіх‑н. дабавак. [Хана] такая худая, што мне робіцца шкада яе, і я аддаю ёй усе грушы, а на перапынку елі нішчымны хлеб.Каліна.// Пусты. Часамі ў гумно ўрываўся лёгкі ветрык, паварушваючы звіслыя са страхі нішчымныя каласкі.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́гань, ‑і, ж.
Разм.пагард. Пра тое, што выклікае агіду; нешта паганае, непрыемнае. Вера злуе на сябе і спехам мяркуе, ці яшчэ не позна выгнаць яе, гэтую кулацкую погань.Зарэцкі.— Кажуць, — дадавалі другія, — што гэта не павадыр яго быў, а паўстанец, які ішоў пана нашага забіць — шкада, што не забіў гэту погань...Чарот.Ведаеш чалавека, здаецца, як не трэба лепш, і раптам ён такім зробіцца, што ніколі не падумаў бы. Усё роўна, як у тых страшных казках, дзе злы чараўнік ператварае чалавека ў жабу ці яшчэ якую погань...Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спо́ўніцца, ‑ніцца; зак.
1. Здзейсніцца, ажыццявіцца. Было яшчэ адно запаветнае жаданне, якое Аляксей хаваў у душы, бо амаль не верыў, што яно тут споўніцца.Мележ.Мне нават зрабілася шкада, што мае мары ніколі не споўняцца, што ўсё застанецца па-ранейшаму.Карпюк.
2. Скончыцца, прайсці (пра час, тэрмін чаго‑н.). [Герасім Дзмітрыевіч:] — Во, якраз пятнаццаць гадоў споўнілася, як нашу гэтае ўпрыгожанне. Морскі якар.Б. Стральцоў.//безас.каму-чаму. Пра дасягненне кім‑н. пэўнага ўзросту. Калі Ганцы споўнілася восем год, бацька павёў яе ў школу.Бяганская.Калі Мішку споўнілася паўгода, Ганна Макараўпа прапанавала сфатаграфаваць яго.Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
он да́же запла́кал от доса́ды ён на́ват запла́каў з пры́красці (са зло́сці);
така́я доса́да на него́!разг. така́я злосць на яго́!;
кака́я доса́да! як шкада́!, якая пры́красць!;
с доса́ды са зло́сці, з пры́красці.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
shame[ʃeɪm]n.
1. со́рам, га́ньба;
feel shame at having told a lie адчува́ць со́рам за то́е, што схлу́сіў;
To my shame, I never thanked him. Мне сорамна, што ніколі не падзякаваў яму;
bring shame on smb. га́ньбіць, нясла́віць каго́-н.;
it’s a shame бры́дка, со́рам
2. пры́красць, жаль :What a shame! Як шкада! Якая прыкрасць!
♦
put smb. to shame прысарамаці́ць каго́-н.;
shame on you! як табе́ не со́рамна!
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
what[wɒt]pron. што; які́;
What’s your name? Як вас зваць?;
What are you? Кім вы працуеце?;
What’s the time? Каторая гадзіна?;
What books do you want? Якія кніжкі вам патрэбны?
♦
and what notinfml і чаго́ то́лькі не было́;
what a pity! як шкада́!;
what for? нашто́ ?; наво́шта?; чаму́?;
what if а што, калі́;
what of it?/so what?infml ну і што з гэ́тага?;
what’s what?infml што да чаго́?
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
адслужы́ць, ‑служу, ‑служыш, ‑служыць; зак.
1. Прабыць на службе, папрацаваць нейкі час. Міхал Міцкевіч, які адслужыў на панскай службе дваццаць год з хвосцікам, стаў прасіць у ляснічага Рачкоўскага лесу на хату.С. Александровіч.// Адбыць тэрмін вайсковай службы; скончыць служыць. Юстын ужо адслужыў у арміі, дэмабілізаваўся і зараз працаваў на заводзе.Няхай.
2. Службай адплаціць, адрабіць за што‑н. [Чорт:] — Бяры, дзед, яго [чарцяня] да сябе, няхай адслужыць за шкоду.Якімовіч.// Зрабіцца непрыгодным, перастаць адпавядаць свайму прызначэнню. — Шкада лагера, — уздыхнуў Жэнька.. — Але нічога... Сваё ён адслужыў і памірае са славаю, як герой.Шамякін.
3. Адправіць набажэнства. Усе думалі, што Гэлька загінула. Бацька хацеў ужо імшу адслужыць.Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пра́гны, ‑ая, ‑ае.
1. Які вельмі моцна хоча, прагне чаго‑н. Вопытныя шахцёры з Расійскай Федэрацыі і Украіны клапатліва вучылі прагных да ведаў мясцовых хлопцаў.Паслядовіч.Ён быў на дзіва прагны да жыцця, гэты чалавек з жоўтымі, як мёд, валасамі.Караткевіч.// Пражэрлівы, ненасытны. Ваўкі, вядома, прагныя і цярплівасці ў іх ніколі не хапае.В. Вольскі.// Які выказвае прагнасць. На парозе паявіўся хлопец — чарнамазы, з гарачымі прагнымі вачыма.Мікуліч.[Аляксей] зрабіў некалькі прагных глыткоў і, цяжка ўздыхнуўшы, адкрыў вочы.Скрыпка.
2. Скупы, жадлівы. — Гэта, мабыць, людзі ўздумалі на .. [Палікара] за тое, што ён занадта ўжо прагным ды зайздросным быў на ўсё.Кулакоўскі.— Сяляне валілі сухастоіны, а прагнаму магнату і іх стала шкада.Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
too
[tu:]
adv.
1) такса́ма, да таго́
Will you come too? — Ці вы такса́ма пры́йдзеце?
2) за; зана́дта
My dress is too long for you — Мая́ суке́нка задаўга́я для цябе́
too hot — зана́дта го́рача
too quickly — заху́тка
3) на́дта, ве́льмі
I am not too hungry — Я ня на́дта гало́дны
too bad — ве́льмі шкада́
I am only too glad to help — Я ве́льмі ра́ды дапамагчы́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
раскі́снуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. раскіс, ‑ла; зак.
1.(1і2ас.неўжыв.). Пад дзеяннем вільгаці, вады ператварыцца ў вязкае месіва. Зямля ў стэпе адразу раскісла, набіралася цэлымі пудамі на боты.Даніленка.// Набраўшыся вільгаці, размокнуць, разбухнуць. Боты раскіслі, зняць іх было цэлае мучэнне.Карпюк.
2.перан. Расслабіцца, разамлець (ад гарачыні, выпіўкі і пад.). [Незнаёмец] адразу ж раскіс ад яды і цяпла, паваліўся спаць.Асіпенка.// Страціць волю, здольнасць дзейнічаць. — Ты прабач, але ты — баязлівец і панікёр! Пакрытыкавалі — і ты раскіс.Шамякін.Першая нягода — і раскіслі. Ніякая загартоўка не памагае...Навуменка.// Паддацца залішняй чуллівасці. Калі выйшаў Гаварушка, Зіначка нават заплакала, а Захарава з аддзела кадраў праборку ёй давала: — Раскісла! Перараджэнца гэтага шкада стала?Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)