апа́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
Пашкодзіць сабе скуру гарачай парай або кіпнем. Хонеў хлопец быў ускочыў у цэбар з лугам і не апарыўся толькі затым, што луг быў халодны. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уверадзі́цца, увораджуся, увярэдзішся, увярэдзіцца; зак.
Разм. Стаміцца, змарыцца. [Гараська:] — Калі засеяць тую зямлю — увярэдзішся жаць. Алешка. / у іран. ужыв. [Уладзік:] — А што табе ці мне пашкодзіць і прайсціся? Падумаеш, паны, увярэдзімся! Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Перашкода ’тое, што перагароджвае шлях, затрымлівае рух, перапыняе якое-небудзь дзеянне’ (ТСБМ, Гарэц., Нас., Шат., Касп.), перашкодзіць (Шпіл., ТСБМ), перашкадза́ць (відаць, пад уплывам польск. przeszkadzać ’тс’), перашкажа́ць (Яруш., Нас.), пірашкаджа́ць ’рабіць турботы’ (Варл.), перэшко́дзіць ’прынесці вялікую шкоду’ (Растарг.), пірашкодзіць ’пашкодзіць выканаць нейкую работу’ (Варл.). Да пера- і шкода (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падтачы́ць, -тачу́, -то́чыш, -то́чыць; -то́чаны; зак.
1. што. Натачыць крыху.
П. сякеру.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Пашкодзіць, раз’ядаючы знутры, знізу (пра чарвей і пад.).
Шашаль падтачыў бярвенне.
3. перан., каго-што. Аслабіць, прывесці ў заняпад.
Падточанае здароўе.
Гэта хвароба падтачыла яго.
|| незак. падто́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
падсе́дзець, ‑седжу, ‑седзіш, ‑седзіць; зак., каго.
Разм. Пашкодзіць каму‑н. у чым‑н., ашукаць. [Антон:] — Мне дзядуля часта расказваў пра вашу паездку. [Яўхім:] — Мусіць, і пра жуліка табе гаварыў, як той падседзеў нас? Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расклява́ць, ‑клюю, ‑клюеш, ‑клюе; зак., што.
1. Клюючы, з’есці, расцягнуць. Куры расклявалі корм.
2. Клюючы, пашкодзіць што‑н. або пашырыць пашкоджанне ў чым‑н. Груганнё паспела ўжо раскляваць рану аж да шыі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запарушы́ць, ‑рушу, ‑рушыш, ‑рушыць; зак., што.
1. Пашкодзіць чым‑н., папаўшым у сярэдзіну. Запарушыць вока. Запарушыць вушы.
2. Прысыпаць, зацерушыць. Снег паспеў запарушыць .. галлё. Лынькоў.
•••
Вока не запарушыць каму — пра ціхага, няшкоднага, бяскрыўднага чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
haratnąć
зак. разм. разбіць, пашкодзіць, размажджэрыць, пакоцаць;
haratnąć kogo nożem — парнуць (разануць) каго нажом
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
падвярну́ць, -вярну́, -ве́рнеш, -ве́рне; -вярні́; -ве́рнены; зак., што.
1. Вернучы, падлажыць пад каго-, што-н., падгарнуць.
П. ямчэй падушку пад галаву.
2. Няёмка падагнуўшы, пашкодзіць, вывіхнуць.
П. нагу.
3. Падварушыць, крыху павярнуць.
П. сена.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Аб раптоўным адчуванні млоснасці, болю.
Падвярнула (безас.) пад грудзі.
|| незак. падваро́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
спячы́, спяку́, спячэ́ш, спячэ́; спячо́м, спечаце́, спяку́ць; спёк, спякла́, -ло́; спячы́; спе́чаны; зак.
1. гл. пячы.
2. каго-што. Апаліць агнём, пашкодзіць чым-н. гарачым скуру чаго-н.
С. руку.
3. Апячы (пра адчуванне, выкліканае чым-н. пякучым.
Гарачай кавай увесь рот спёк.
4. перан., што. Зрабіць што-н. хутка, наспех (разм.).
С. даклад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)