варо́чаць², -аю, -аеш, -ае; -аны; незак.
1. каго-што. Пераварочваць з боку на бок, варушыць.
В. каменне.
В. сена.
2. што. Валіць на бок, перакульваць.
В. крэслы.
3. што, чым. Круціць вакол восі.
В. кола.
4. чым. Распараджацца, кіраваць чым-н. вялікім, важным (разм.).
В. мільёнамі.
В. справамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
кірава́нне, -я, н.
1. гл. кіраваць.
2. Дзейнасць органаў дзяржаўнай улады.
Органы дзяржаўнага кіравання.
3. Сукупнасць прыбораў, пры дапамозе якіх кіруюць механізмам.
Аўтаматычнае к.
4. У граматыцы: сінтаксічная сувязь, якая выражаецца ў тым, што адно слова патрабуе пасля сябе дапаўнення (у 3 знач.) у пэўным склоне.
Дзеяслоўнае к.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
command2 [kəˈmɑ:nd] v.
1. зага́дваць
2. кама́ндаваць; кірава́ць
3. вало́даць, распараджа́цца
4. выкліка́ць;
command respect выкліка́ць пава́гу
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Вало́даць (БРС, Арх. Бяльк.), валада́ць (Др.-Падб.). Рус. владеть (з ц.-слав.), укр. володити, польск. władać, в.-луж. włodyka ’ўладар’, чэш. vlásti, славац. vládnuť, балг. владея, макед. владее, серб.-харв. вла́дати, славен. vládati, ст.-слав. владѣти. Прасл. *volděti. І.‑е. паралелі: літ. valdýti ’валодаць, кіраваць’, лат. valdīt ’тс’, гоц. waldan ’кіраваць’, ст.-в.-ням. waltan (Фасмер, 1, 340–341; Рудніцкі, 1, 467–468; Махэк₂, 693; Скок, 3, 604–605).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
верхаво́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; незак., кім-чым, дзе і без дап.
Разм. Узначальваць, кіраваць, распараджацца. Верхаводзіць у гульнях. □ [Міхал:] — Ну, сядай, расказвай, старшыня, як верхаводзіла. Васілевіч. На сходзе верхаводзілі беднякі. Бажко.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
предводи́тельствовать несов. быць правадыро́м; правады́рстваваць (у каго); быць (стая́ць) на чале́ (каго, чаго); (руководить) кірава́ць; (командовать) кама́ндаваць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
безгаспада́рлівасць, ‑і, ж.
Уласцівасць безгаспадарлівага; няздольнасць умела і эканомна кіраваць гаспадаркай. Вось яму [старшыні суседняга калгаса] «Сокала» пасылаць не варта: абавязкова папракне ў фанабэрстве, у безгаспадарлівасці.. бо сам ён гаспадар эканомны і сціплы. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пра́віць 1 ’маючы ўладу ў сваіх руках, кіраваць чым-небудзь’, ’адпраўляць імшу’ (ТСБМ, Мік.), ’кіраваць (лейцамі)’ (Сл. рэг. лекс.), ’выконваць, рабіць’: правіць гаспадарку (Байк. і Некр.), ’рамантаваць, папраўляць (недахопы, памылкі)’ (ашм., Стан.; Гарэц.). Рус. пра́вить ’кіраваць; выпраўляць; адпраўляць царкоўную службу’, укр. правити ’рабіць, выконваць, выпраўляць; адпраўляць царкоўную службу’, ст.-рус. правити ’кіраваць; выконваць; адпраўляць (імшу)’, польск. prawić ’адпраўляць (імшу)’, серб.-харв. пра̀вити ’рабіць; ствараць’, балг. пра́вя ’рабіць’, макед. прави. Прасл. *praviti < pravъ (гл. правы) (Махэк₂, 481).
Пра́віць 2 ’гаварыць’ (Шат.; воран., астрав., віл., беласт., драг., Сл. ПЗБ, Сл. Брэс.; паст., ДАБМ, камент., 916), ’сцвярджаць, паўтараць адно і тое ж’ (ашм., Стан.). Польск. prawić ’тс’; у гэтым значэнні дзеяслоў вядомы яшчэ ў чэш. (praviti), славац. (vypávať, rozprávať) і славен. (praviti). Брукнер (435) выводзіць з правіць 1, але Махэк₂ (481) аддзяляе яго ад правіць 1, таму што не бачыць семантычнай сувязі паміж імі і параўновае з хец. palvāi ’тс’. Няпэўна. Хутчэй за ўсё. ад *pravъ (гл. правы ў другасным значэнні ’які мае рацыю; правільны’), параўн. сваё правіць ’даводзіць сваю рацыю’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
mismanage
[,mɪsˈmænɪdʒ]
v.
бла́га або́ неадпаве́дна кірава́ць чым-н.; безгаспада́рыць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
run a tight ship
быць до́брым кіраўніко́м, мо́цна кірава́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)