к. ло́дку на сярэ́дзіну ракі́ — направля́ть ло́дку на середи́ну реки́;
5.перен. (побуждать) дви́гать, руководи́ть;
ім кіру́е пачуццё спага́ды — им дви́жет (руководи́т) чу́вство сострада́ния;
6.грам. управля́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кірава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак.
1.кім-чым. Карыстаючыся прыборамі, рычагамі і пад., рэгуляваць ход, рух, работу каго‑, чаго‑н. Кіраваць машынай. Кіраваць канём. □ Вадзік трымаў у руках вудачкі, Сашка кіраваў лодкай.Гамолка.// Рабіць уплыў на развіццё чаго‑н., на ход якога‑н. працэсу. — Не можам кіраваць сонечным святлом, дык трэба кіраваць зямлёю.Кулакоўскі./ Пра сродкі кіравання чым‑н. Па быстрыні човен імчыць, як маторка, толькі паспяваў, кіраваць вяслом.Гамолка.
2.кім-чым. Быць на чале чаго‑н., накіроўваць дзейнасць каго‑, чаго‑н. Кіраваць дзяржавай. □ Мікалай Каржанец сам згадзіўся кіраваць гаспадаркай і на цвёрдыя ногі паставіць калгас.Бялевіч.// Накіроўваць чые‑н. ўчынкі, дзеянні, быць пабуджальнай прычынай, пачаткам чаго‑н. Пачуццё любві да роднай зямлі кіравала аўтарам, калі ён выступіў з крытыкай побыту і нораваў польскіх магнатаў, шляхты і іх абслугі.Казека.//Разм. Мець уладу над кім‑н., распараджацца кім‑н. Зараз жа знайшоў [Крушынскі] тлумачэнне: «Жонка кіруе старым...».Бядуля.// Дырыжыраваць хорам, аркестрам. Кіраваць аркестрам.
3.Разм. Тое, што і кіравацца (у 2 знач.). Брычка зварочвае на поплаў, кіруе проста да стагоў.Асіпенка.
4.каго-што. Разм. Паказваць каму‑, чаму‑н. пэўны напрамак; накіроўваць. Праз рачныя броды Кіраўнік атрада Кіруе падводы.Куляшоў.
5.чым. У граматыцы — патрабаваць пасля сябе пэўнага ўскоснага склону. Пераходныя дзеясловы кіруюць вінавальным склонам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кірава́ць
1. (рэгуляваць ход, рух) lénken vt, stéuern vt;
2. (быцьначале) léiten vt, führen vt;
3.грам. regíeren vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
кірава́ць
(польск. kierować, ад ням. kehren)
1) рэгуляваць рух, работу чаго-н. з дапамогай прыбораў, рычагоў і інш.;
2) рабіць уплыў на ход якога-н. працэсу;
3) быць на чале, накіроўваць дзейнасць каго-н., чаго-н.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Кірава́ць ’рэгуляваць рух, работу’, ’быць на чале чаго-н.’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., Шат., Касп., Мал., ТС, Гарэц., Сержп. Пр., Яруш., Сцяшк.). Укр.керувати ’тс’. Запазычанні з польск.kierować ’тс’, якое ў сваю чаргу з ням.kehren у тым жа значэнні (Слаўскі, 2, 156; ЕСУМ, 2, 426; Кюнэ, Poln., 64).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
руководи́тьнесов.кірава́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
управля́тьнесов.кірава́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)