events branded on one’s memory — падзе́і ўрэ́заліся ў па́мяць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
seal2[si:l]n.
1. пяча́тка, пяча́ць, кляймо́;
a lead seal пло́мба (на пасылцы);
an impression of a seal адбі́так пяча́ткі;
place under seals апяча́тваць
2. адбітак, след;
the seal of fate знак лёсу
3. знак, до́каз;
a seal of approval знак адабрэ́ння
4. урачы́стае абяца́нне, заро́к; абавя́зак
♦
a seal upon one’s lips пяча́ць маўча́ння;
a seal of lovepoet. пацалу́нак
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
про́ба
(ням. Probe)
1) праверка, выпрабаванне (напр. п. сіл);
2) невялікая частка чаго-н., узятая для вызначэння якасці, саставу (напр. узяць пробу);
3) колькасць вагавых частак высакароднага металу (золата, серабра і г. д.), якая змяшчаецца ў пэўнай колькасці вагавых долей сплаву, а таксама кляймо з абазначэннем гэтай колькасці (напр. золата нізкай пробы).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Пятно́ ’пляма на адзенні’ (ЛА, 3; баран., Сл. ПЗБ), ’радзімка, знак на целе, сіняк’ (віл., воран., Сл. ПЗБ), сюды ж пе́тня (piétnia) ’чырвоная плямка на скуры’ (Варл.), пяцьмо́ ’пляма на адзенні’ (Ян.), пятня́к ’тс’ (лях., Сл. ПЗБ), пя́тнашка ’сіняк’ (шчуч., Сл. ПЗБ), пятло́ ’ружовае месца на шчацэ’ (ЛА, 3); укр.пʼятно́, петьмо́ ’пляма, знак’, рус.пятно́ ’тс’, польск.piętno, piątno ’таўро, пячатка, кляймо’, балг.петно́, пьекно́ ’пляма; карычневая плямка на скуры ад старасці’. Прасл.*pętьno ’след, знак’ (спачатку ў мове паляўнічых), што ад *pęta (гл. пята́) (Фасмер, 3, 425; БЕР, 5, 203). Паводле Банькоўскага (2, 543–544), толькі ўсходнеславянскае, у іншых мовах — запазычанне з усходнеславянскіх, пра спецыфічнае паходжанне слова, на яго думку, сведчыць рус.гнаться по пятам ’ісці па следу’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падкла́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Рмн. ‑дак; ж.
1. Матэрыял, які прышываецца, прымацоўваецца з ўнутранага боку адзення або якога‑н. вырабу. Шаўковая падкладка. Футравая падкладка. □ Павел сядзеў на нізкім табурэціку і, схіліўшы галаву, разглядаў кляймо фабрыкі на падкладцы капелюша.Шамякін.Пасля.. Гарасім паказаў мне сшыты лямец — падкладку і падсядзёлак.Якімовіч.
2. Прадмет, які падкладаецца пад што‑н. Падкладкі пад ножкі стала. □ Парадны бок [будынка] — аднапавярховы, з чатырохкалонным порцікам. Калоны — з цэльных ствалоў дрэў, якія стаяць на каменных падкладках.«Помнікі».
3.перан. Скрытая, але сапраўдная прычына якіх‑н. дзеянняў, з’яў. Наўрад ці мелі .. [бандыты] ў сваіх душах што ад ідэі, хоць мерыліся падкладаць пад свае крывавыя справы ідэйную падкладку.Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Плю́шчыць1 ’удараючы або сціскаючы, рабіць што-небудзь пляскатым, тонкім’ (ТСБМ), плю́шчыцца ’карабаціцца, гнуцца’ (Сцяшк. МГ), ’рабіцца плоскім’, плюшча́ты ’пляскаты’ (ТС), укр.плю́щити, рус.плющить, ст.-рус.плющити (плещити) ’расплюшчыць’ (XV ст.). Усходнеславянскае. Утворана ад плюск, параўн. ст.-рус.плюскъ ’шум ад удару, пляск, лопат’ (XV ст.). Гл. плю́скаць1.
Плю́шчыць2, плю́шчыты ’заплюшчваць, жмурыць вочы’ (ТСБМ, Сцяшк. Сл., Шат., Растарг., ТС, Сл. ПЗБ; Сцяшк. МГ), плюшчыцца ’жмурыцца, моргаць’ (петрык., Мат. Гом.), плюшчаком ’прыжмурыўшыся’ (ТС), плю́шчыцца ’лезці’ (карэліц., Нар. сл.), укр.плю́щити. Да плю́скаць3 (гл.). Таксама можна дапусціць семантычнае развіццё з плю́шчыць1 (гл.).
Плю́шчыць3 ’значыць свойскіх гусей’: плюшчаць ім знак (ТС). Відаць, да плю́шчыць2 ’сціскаць, сплюшчваць’. Першапачаткова пры клеймаванні жывёл і птушак прабівалі ім вуха ці перапонкі, устаўлялі туды кляймо і сплюшчвалі яго, каб не гублялася.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
cecha
cech|a
ж.
1. прыкмета; рыса
~a szczególna — асаблівая прымета;
~a gatunkowa — сартавая прымета;
~y płciowe — полавыя рысы;
~a charakteru — рыса характару;
2. метка, кляймо; фабрычная марка;
3.мат. характарыстыка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
про́ба, ‑ы, ж.
1.Дзеяннепаводледзеясл. прабаваць, пробаваць (у 1 знач.).
2. Невялікая частка чаго‑н., узятая для праверкі, вызначэння якасці. Узяць пробу. □ Захапіўшы з сабой кірку, компас, ручны бур для даследавання выхадаў нафты, скрынку для проб розных парод і, вядома, карту Гаўрынава, падарожнікі выйшлі з двара.Гамолка.Пасля кожнай варкі ў лабараторыю ідзе проба. Прадукцыю правяраюць на ўтрыманне цукру, тлушчу, сухіх рэчываў.«Беларусь».
3. Колькасць вагавых частак высакароднага металу, якая змяшчаецца ў пэўнай колькасці вагавых долей сплаву, а таксама кляймо, якое абазначае гэту колькасць, на вырабах з высакароднага металу. Вызначыць пробу плаціны. Золата 958 пробы.
4. Выпрабаванне. Проба агнём.
•••
Высокай (вышэйшай) пробы — вельмі высокай якасці, кваліфікацыі і г. д.
На пробу (узяць, даць) — для праверкі, ацэнкі і г. д.
Нізкай пробы — вельмі нізкай якасці, уласцівасці і г. д.
Проба пяра — пра першы літаратурны твор. Да гэтага часу [вучобы ў Койданаўскім вучылішчы] адносіцца і мая першая проба пяра.Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
stamp1[stæmp]n.
1. (таксамаpostage stamp) fml пашто́вая ма́рка;
an 18p stamp ма́рка за 18 пе́нсаў;
collect stamps збіра́ць ма́ркі
2. (таксамаtrading stamp) «прэмія́льная» ма́рка (якая дадаецца да тавару, а пасля абменьваецца на іншы тавар)
3. штэ́мпель, штамп; пяча́тка
4. ту́пат, ту́панне, тупані́на
5.fmlкляймо́, след, адбі́так; прыкме́та;
the stamp of truth след пра́ўды;
set a stamp upon smth. пакі́нуць след на чым-н.;
He bears the stamp of breeding. У ім адчуваецца выхаванне.
6.fml род, сорт, тып, склад; гату́нак;
men of that stamp лю́дзі тако́га скла́ду
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ма́рка1, ‑і, ДМ ‑рцы; Рмн. ‑рак; ж.
1. Значок аплаты паштовых і некаторых іншых збораў звычайна ў выглядзе чатырохвугольнай паперкі з абазначэннем цаны і якім‑н. рысункам. Гербавая марка. □ — Казімір! — хапіла яго за руку Ірынка. — Асцярожней! Ты ж не забывай, што я збіраю калекцыю паштовых марак.Краўчанка.
2. Знак, кляймо на тавары з абазначэннем горада, прадпрыемства, дзе вырабляўся тавар, яго якасць і інш. Фабрычная марка. □ І ў зарніцах аўтагеннай зваркі, Здаецца, бачым: з брамы завадской Аўтамабілі беларускай маркі Выходзяць на прастор зямлі маёй.Панчанка.
3. Гатунак, тып вырабу, тавару. Марка цэменту. Марка віна. □ Многія нават па гулу матора, пачутаму здалёк, пазнаюць ларку машыны.Дуброўскі.
4. Грашовая адзінка ў некаторых краінах. Задзівіўся дужа дзед, калі пакуп[нік] пачаў адлічваць яму грошы папяровымі маркамі.Колас.
•••
Пад маркайчаго — пад выглядам.
Трымаць (вытрымліваць) маркугл. трымаць.
ма́рка2, ‑і, ДМ ‑рцы; Рмн. ‑рак; ж.
Гіст.
1. Пагранічная вобласць з ваенным упраўлення ў раннефеадальнай Франкскай дзяржаве і ў сярэдневяковай Германіі.
2. Сялянская абшчына ў сярэдневяковай Заходняй Еўропе.
[Ням. Mark — мяжа.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)