Лы́жы ’плоскія драўляныя палазы для перасоўвання па снезе, загнутыя спераду’ (ТСБМ, Маш., Бяльк.; зэльв., Сцяц. Словаўтв.; Сцяшк.), рус.лы́жи, ст.-рус.лыжи (XII ст.); параўн. бел.лы́жвы (гл.). Прасл.паўн.lyži, lyžьve ’прыстасаванне для хуткага перасоўвання па снезе або лёдзе’, ’палазы’, ’прадаўгаватыя прадметы: судна, баржа і інш.’ Паводле Фасмера (2, 540), звязана з рус.лызга́ть ’слізгаць па лёдзе’, лызну́ть, лызгону́ть ’вышмыгнуць’, балг.лъзгам се ’катаюся на каньках’, а Слаўскі (5, 448) дадае і каш.łužgi, łużgawki, для якіх першаснымі лічыць łyzga, łyzgawka або łuzga, łuzgawka. Звычайна да іх прыводзяць і.-е. адпаведнікі: лат.lužas, ludes, lug̓es̓ доўгія паляўнічыя лыжы’, літ.šliū̃žes ’палазы’, šliaũžti ’паўзці’, лат.šlūžât ’слізгаць’, гал.sluiken ’красціся’. Куркіна (Этимология–72, 72), прызнаючы роднасць лексемы lyži з lyzgati, выключае супастаўленне яе з балтыйскімі лексемамі. Гл. таксама ZfSl, 8, 877. Сюды ж лы́жнік, лы́жніца, лыжня́ (ТСБМ), якія з рус. мовы (хаця параўн. яшчэ ст.-рус.лыжникъ ’воін на лыжах’; лыжница, лыжня ’след ад палазоў, лыжня’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
канёкм.
1.памянш. Pférdchen n -s, -;
канёк-гарбуно́кфалькл. das Záuberpferdchen;
2. (надаху) First m -(e)s, -e, Dáchgrat m -(e)s, -e;
3. (длякатанняналёдзе) Schlítt¦schuh m -(e)s, -e (часцейужываеццаpl);
бегавы́я канькі́ Schnéll(lauf)schlitt¦schuhe pl;
фігу́рныя канькі́ Kúnstlaufschlitt¦schuhe pl;
ро́лікавыя канькі́ Róllschuhe pl;
бег на канька́хÉislauf f -(e)s;
ката́цца на канька́х Schlítt¦schuh láufen*;
надзе́ць канькі́ die Schlítt¦schuhe ánschnallen;
зняць канькі́ die Schlítt¦schuhe ábschnallen;
4.перан. Stéckenpferd n -(e)s, -e, Hobby [´hɔbi] n -s, -s;
◊
се́сці на свайго́ канька́ sein Stéckenpferd réiten*; auf sein Líeblingsthema zu spréchen kómmen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
jeździć
незак. ездзіць;
jeździć samochodem — ездзіць на машыне;
jeździć na łyżwach — коўзацца (катацца) на каньках;
jeździć na nartach — хадзіць на лыжах;
jeździć na rowerze — катацца на веласіпедзе;
jeździć konno — ездзіць конна, ездзіць вярхом
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ката́цца на канька́х Schlíttschuh láufen*vi (s);
ката́цца на са́нках Schlítten fáhren*vi (s);
ката́цца на ло́дцы Boot fáhren*vi (s);
ката́цца на байда́рцы pádeln vi (s);
ката́цца на лы́жах Schí [Ski] [ʃi:] láufen*vi (s) [fáhren*vi (s)]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ката́ннен.
1. (дзеянне) Róllen n -s, Mángeln n -s;
2. (прагулка, забава, відспорту) Spazíerfahrt f -, -en;
ката́нне ко́нна [ве́рхам, вярхо́м] Spazíerritt m -(e)s;
ката́нне на канька́х Schlítschuhlaufen n -s;
па́рнае ката́нне Páarlauf m -(e)s, Páarlaufen n;
адзіно́чнае ката́ннеÉinzellauf m -(e)s, Éinzellaufen n;
фігу́рнае ката́ннеÉiskunstlauf m;
адво́льнае ката́нне Kürlaufen n;
абавязко́вае ката́нне Pflíchtlaufen n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
фігу́рны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае непрамалінейныя абрысы, контуры; які мае складаную форму. Фігурны шакалад. □ [Галя] была ў чорнай шарсцяной сукенцы з фігурным выразам наперадзе, у сваіх чорных лакіраваных басаножках, з сумачкаю ў руках.Ваданосаў.// Які надае такую форму прадмету. Фігурны разец.// Які мае на паверхні ўзор, цісненне. Фігурныя пераплёты старых кніг.
2. Які выконваецца з фігурамі, апісвае пры сваім руху фігуру. [Славік:] — Пройдзем удваіх, і я пакажу табе вышэйшы клас фігурнага катання. Не бойся, я буду цябе трымаць вось так.Шамякін.// Прызначаны для такога выканання. Фігурныя канькі.
3.Разм. Які мае прыгожую фігуру. Захар Лемеш — фігурны чалавек.Колас.
4. Які аднаўляе фігуры (у 4 знач.). Фігурны жывапіс. Фігурны клас.
5. У шахматах — які адбываецца з удзелам фігур. Фігурная атака на каралеўскім флангу.
•••
Фігурнае катанне — выкананне на каньках пэўнага комплексу элементаў, а таксама танцаў на лёдзе.
Фігурныя дужкігл. дужка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
слі́згацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Рухацца па гладкай слізкай паверхні, не адрываючыся ад яе. Крактала, угіналася пад возам рака, коні .. імчаліся, секлі лёд падковамі, і заднія калёсы слізгаліся, сунуліся.Капыловіч.// Не мець устойлівасці, ссоўвацца з месца, не могучы ўтрымацца на слізкай паверхні, саслізгваць. А падлога маляваная, гладкая, слізкая, я проста на нагах стаяць не магу, — усё слізгаюся.Бядуля.Але з непрывычкі нож .. чамусьці не слухаўся [Косціка]: ён то лёгка слізгаўся па версе кары, то глыбока ўядаўся ў корань.Якімовіч.// Не трымацца, выслізгваць. Чаўнок слізгаецца з рук. □ Паклаўшы жменю [пшаніцы], .. [Марыя] плявала сабе ў правую далонь, каб ручка сярпа не слізгалася, і жала далей.Пестрак.
2. Катацца, коўзацца. Слізгацца па лёдзе. Слізгацца на каньках. □ Зімою добра было слізгацца па лёдзе, вечарам пад шум бору за сцяной слухаць казкі.Ліс.
3. Тое, што і слізгаць (у 3 знач.). Водбліскі зор, здаецца, слізгаюцца па шыбінах і адбываюцца на твары Косціка.Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уда́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
1.ушто і абшто. Сутыкнуцца з чым‑н., папасці ў што‑н. у час імклівага руху; стукнуцца. А на раніцу за вільгатнаватым заходнім ветрам прыляцела і ўдарылася ў шыбы зімовая птушка.Лужанін.Не дачакаўшыся, пакуль човен ударыцца ў бераг, .. [Акім Загорскі] скочыў амаль па калена ў ваду і размераным лёгкім крокам пачаў падымацца па спадзістым адхоне да .. карэты [імператрыцы].Караткевіч./ Пра гукі. Гулкі пошчак ударыўся аб сцены, замёр недзе пад купалам столі.Асіпенка.
2.абшто і чым. Сутыкнуўшыся з чым‑н., атрымаць удар. Ударыцца галавой аб вушак. □ Падаючы,.. [Міколка] моцна ўдарыўся аб ламачыну.Лынькоў.//без дап. Выцяцца. Бяда спаткала Домнінага сына. Катаўся на каньках І ўдарыўся ён так, Што ледзьве дыхае, Бядак.Корбан.
3.перан.; ушто. Аддацца чаму‑н. з захапленнем, пачаць займацца чым‑н. — Здорава ты, Генка, ударыўся ў навуку.Прокша.// Прыйсці ў які‑н. стан. Ударыцца ў слёзы. Ударыцца ў адчай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
jazda
jazd|a
ж.
1. язда;
~a na łyżwach — катанне (коўзанне) на каньках;
~a na nartach — катанне на лыжах;
~a konna — конная язда, верхавая язда;
rozkład ~y — расклад руху цягнікоў;
nauka ~y — навучанне кіраванню аўтамабілем;
2. конніца;
jazda! — руш!; марш!;
~a stąd! — прэч адсюль!; валі!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
fancy
[ˈfænsi]1.
n., pl. -cies
1) фанта́зія f., уяўле́ньне n.
2) галюцына́цыя f.
3) нахі́л -у m.; схі́льнасьць f.; сымпа́тыя f.; упадаба́ньне n.
They took a great fancy to each other — Яны́ мо́цна спадаба́ліся адно́ аднаму́
4) капры́сьлівасьць f., капры́з -у m.
2.
v.t.
1) уяўля́ць
2) меркава́ць, ду́маць
3) любі́ць; падаба́цца
3.
adj.
1) аздо́бны, аздо́блены, прыбра́ны; мо́дны
2) няпро́сты; фігу́рны
fancy skating — адво́льнае ката́ньне на канька́х
3) спэцыя́льна гадава́ны (фрукт, жывёліна)
4) уя́ўны; вы́думаны; фантасты́чны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)