Ву́шальніца ’вусень’ (свісл., Шатал.). Да ву́сеніца (гл.) з «шапялявым» вымаўленнем мяккага c і распадабненнем неарганічнага падваення зычных: *вусянніца > вушальніца; параўн. вучальнік, ву́сяльніца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лішча́вы ’гладкі, тлусты’ (свісл., Сцяшк. Сл.). Утворана ад *блішчавы ’бліскучы’, параўн. бяроз. бліскавы і з чаргаваннем зычных кораня: блішча́сты, блішча́ты, блішча́чы, блышче́чі (Сл. ПЗБ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Райля́ ’ралля (звычайна веснавое ворыва)’ (астрав., навагр., ЛА, 2). Вынік нерэгулярнай дысіміляцыі доўгага лʼ, успрынятага як каранёвая група зычных, у ралля́ 1 (гл.): лʼлʼ > jлʼ.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ву́залавак ’драўляны брусок над пярэдняй воссю ў возе’ (свісл., Шатал.), ву́залаўка ’тс’ (Жд., 2). Да вузгалавак ’тс’ са спрашчэннем спалучэння зычных, звязаным з дээтымалагізацыяй слова, гл. вузгалаўе.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГРУЗІ́НСКАЯ МО́ВА,
адна з іберыйска-каўказскіх моў (картвельская група). Мова грузін, дзярж. мова Грузіі. Пашырана таксама на Паўн. Каўказе, у Азербайджане, Турцыі і Іране. Мае 2 групы дыялектаў, адрозненні паміж якімі нязначныя: горскія (хевсурскі, пшаўскі, тумскі і інш.) і плоскасныя (картлійскі, кахецінскі, імерэцінскі, рачынскі, гурыйскі, аджарскі і інш.). У развіцці літ. грузінскай мовы вылучаюць або 2 перыяды — старажытны (5—11 ст.) і новы (з 12 ст.), або 3 — стараж. (5—11 ст.), сярэдні (12—18 ст.) і новы (з 19 ст.). З 1860-х г. развіваецца адзіная літ. грузінская мова (аснова — картлійскі і кахецінскі дыялекты).
У фанетыцы грузінскай мовы 5 галосных і 28 зычных; у сістэме зычных назіраецца 5 траічных проціпастаўленняў звонкі — глухі — змычна-гартанны; асобна вылучаюцца фарынгальны і ларынгальны. Слабы сілавы націск на пачатковым складзе слова. У марфалогіі — аглюцінацыя з мноствам прэфіксальных формаў. У сінтаксісе — эргатыўная канструкцыя. Грузінская мова мае стараж. арыгінальнае пісьменства (гл. Грузінскае пісьмо).
т. 5, с. 456
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ Кукшы́н 1 ’збан з ручкай’ (Бяльк.). Да каушын з асіміляцыяй зычных.
◎ Кукшы́н 2 ’кукса, род жаночай прычоскі’ (Мат. Маг.). Да куклай (гл.) і пад уплывам кукшын© (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Майня́ ’сярэдняя частка невада ў выглядзе мяшка’ (Яшкін, З жыцця) — у выніку распадабнення зычных ‑тн‑ > ‑йн‑. Да матня́ (гл.). Укр. палт., рус. матня́ ’тс’ (< мата́цца). (Фасмер, 2, 582).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Панты́кі ’апоркі’ (ТС). З польск. patynka, patynek ’туфель’ < італ. patino ’тапкі’, параўн. франц. patte ’нага’, ням. Pfote або Patsche ’тс’ (Брукнер, 399). У бел. слове адбылася метатэза зычных.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сяльні́к ’сяннік’ (Жд. 2, Янк. 1), сельні́к ’тс’ (Сержп. Грам., Пятк. 2), ’будынак для сена’ (ДАБМ, камент., 796), ’вышкі, гарышча’ (Ашм.). З сяннік (гл.) у выніку дысіміляцыі зычных.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лі́мар ’рымар’ (Нас., Гарэц., Др.-Падб., ТС) — у выніку распадабнення зычных р…р > л…р. Тое ж рус. лимарь, укр. лимар. Да рымар (гл.). Сюды ж лімарскі, лімарства (Нас.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)