Лёс1 ’доля, умовы далейшага існавання’, ’сутыкненне, збег абставін, акалічнасцей’ (ТСБМ, Гарэц., Бяльк., Касп.), ’жэрабя’ (драг., Сл. паўн.-зах.), ст.-бел.лиосъ ’лёс, жэрабя’ (XVI ст.) запазычана са ст.-польск.los, якое з с.-в.-ням.lōȝ ’лёс, доля, прызначэнне’ (Булыка, Лекс. запазыч., 193; Кюнэ, Poln., 73; Чартко, Бел. лінгв. зб., 152; Слаўскі, 4, 333). Сюды ж гродз.лёсы ў выразе: лёсы на кій мераць ’рабіць выбар’ (Нар. словатв.), смарг.лёсы ’паперкі з нумарамі, якія выцягваюць пры жараб’ёўцы’ (Сцяшк. Сл.).
Лёс2 ’вузкі прамежак, лаз’ (іўеў., Сл. паўн.-зах.). Да лёз (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
апцыён
(ням. Option, ад лац. optio, -onis = выбар)
1) прадастаўленне кампаніямі сваім служачым права купляць акцыі па цвёрдай цане;
2) папярэдняя дамоўленасць аб заключэнні дагавору ў будучым у тэрміны, абумоўленыя бакамі.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
спыні́цца, спыню́ся, спы́нішся, спы́ніцца; зак.
1. Перастаць рухацца, спыніць што-н. рабіць, устрымацца ад якога-н. дзеяння.
С. на паўдарозе.
Матор спыніўся.
Гэты чалавек не спыніцца ні перад чым (перан.: пойдзе на любыя ўчынкі).
2. Часова размясціцца, пасяліцца дзе-н.
С. ў гасцініцы.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра развіццё, ход і пад.: прыпыніцца, перарвацца.
Работы па ўкладцы труб спыніліся.
4.на кім-чым. Пра погляд, увагу, думкі і пад.: затрымацца на кім-, чым-н.
Мой позірк спыніўся на сыне.
5.на кім-чым. Прыйсці да якога-н. рашэння, спыніць свой выбар на кім-, чым-н.
С. на выбары маладога кандыдата.
|| незак.спыня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разбо́р, ‑у, м.
1.Дзеяннепаводледзеясл. разбіраць — разабраць (у 1–7 знач.).
2.(звычайназпрыназоўнікамі «з» і «без»). Разм.Выбар, адбор. Лес тут быў калгасны, высякалі яго многа і без разбору.Б. Стральцоў.Я разумею: крытыкаваць .. трэба, без гэтага нельга, але крытыкуй з разборам.Хадкевіч.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
nietrafny
nietrafn|y
няўдалы; нятрапны;
~y strzał — нятрапны (хібны) стрэл;
~y wybór — няўдалы выбар;
~a odpowiedź — няўдалы адказ;
~a ocena — недаацэнка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
preference
[ˈprefərəns]
n.
1) перава́га f.
my preference is — я люблю́ больш, я даю́ перава́гу чаму́
2) то́е, чаму аддае́цца перава́га, вы́бар -у m.
3) ільго́тнае мы́та, мы́тная прэфэрэ́нцыя (у міжнаро́дным га́ндлі)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Áuslese
f -, -n
1) адбо́р, вы́бар, сартыро́ўка
2) біял. адбо́р, селе́кцыя
3) спарт. збо́рная кама́нда
4) адбо́рныя гату́нкі (віна)
5) адбо́рныя сі́лы, элі́та
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ці, злуч. і часц.
1.злуч. размеркавальны. Ужыв. для супастаўлення членаў сказа і сказаў, якія па сваім значэнні з’яўляюцца аднолькава магчымымі ці раўназначнымі, указваючы на выбар аднаго з іх.
Заўтра будзе дождж ці снег.
Хлопчыку гадкоў пяць ці шэсць.
2.злуч. размеркавальна-пералічальны. Аб’ядноўвае сказы і члены сказа пры пералічэнні.
Ці рана, ці позна, ці зусім не прыйдзе.
3. Уваходзіць у склад паўторнага пералічальна-размеркавальнага злучніка «ці то..., ці то».
4.злуч. далучальны. Ужыв. для далучэння членаў сказа і сказаў з заўвагамі дадатковага характару.
Рукі выціралі скарачом ці, як яго яшчэ называюць, трапкачом.
5.злуч. падпарадкавальны. Ужыв. пры даданых сказах з ускосным пытаннем.
Мы падумалі, ці не збіраецца на дождж.
6.часц.пыт. Узмацняе пытальны характар.
Ці зразумеюць яны нас?
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)