абарані́ць, -раню́, -ро́ніш, -ро́ніць; -ро́нены; зак.

1. каго-што. Адбіць напад ворага, не даць у крыўду каго-н.

А.

Радзіму.

А. дзяцей.

2. каго-што. Засцерагчы ад шкоднага дзеяння каго-, чаго-н.

А. сады ад вусеня.

3. што. Адстаяць чые-н. інтарэсы, правы, погляды; выступіць на судзе ў якасці абаронцы.

А. падсуднага.

А. прынцып дэмакратызму.

○

Абараніць дысертацыю (праект, дыплом) — публічна на пасяджэнні вучонага савета (дзяржаўнай камісіі) адстаяць навуковую вартасць дысертацыі (праекта, дыплома) з мэтай атрымання адпаведнай вучонай ступені або пацвярджэння кваліфікацыі.

|| незак. абараня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| звар. абарані́цца, -раню́ся, -ро́нішся, -ро́ніцца; незак. абараня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца (да 1 і 2 знач.).

|| наз. абаро́на, -ы, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ВІ́ЦЕНЬ

(? — каля 1316),

вялікі князь ВКЛ (каля 1295—1316). Звесткі пра паходжанне супярэчлівыя. Паводле адных крыніц, ён родам з Жамойціі, другія называюць яго сынам Трайдзеня, трэція выводзяць яго з роду смаленскіх князёў. Бел. гісторыкі 19 ст. М.В.Без-Карніловіч і А.Кіркор лічылі яго сынам полацкага князя Гердзеня. На думку храніста 14 ст. П.Дусбурга, Віцень — сын Лютувера, які атаясамліваецца з Будзівідам. Бацька або брат Гедзіміна. Змагаўся за адзінства дзяржавы, ваяваў супраць палякаў у 1291, 1293, 1296, 1306, 1307. Вёў барацьбу з крыжакамі Тэўтонскага і Лівонскага ордэнаў. У 1298 заключыў саюз з Рыгай, што дало магчымасць адбіць крыжацкі наступ на Жамойцію. Як і Трайдзень, сяліў прусаў, якія ўцяклі ад ням. заваёўнікаў, на Гарадзеншчыне. У 1294 задушыў паўстанне жамойцкіх феадалаў, што схіляліся да саюзу з крыжакамі. Паводле позняга Васкрасенскага летапісу, уключыў у ВКЛ Берасцейскую зямлю (1315). Загінуў ад удару перуна.

М.І.Ермаловіч.

т. 4, с. 236

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

repel

[rɪˈpel]

1.

v.t. (-ll-)

1) адпі́хваць; адганя́ць, адбіва́ць

to repel the enemy — адбі́ць во́рага

2) адкіда́ць (прапано́ву)

2.

v.i.

1) ня зьме́швацца

Oil and water repel each other — Але́й і вада́ ня зьме́шваюцца

2) адштурхо́ўвацца (як часьці́нкі з адно́лькавымі электры́чнымі зара́дамі)

3) выкліка́ць агі́ду, непрыя́знасьць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

запечатле́ть сов.

1. (сохранить в памяти, в сердце и т. п.) захава́ць; (запомнить) запо́мніць;

2. (отразить) адлюстрава́ць, адбі́ць; (воплотить) увасо́біць;

запечатле́ть о́браз совреме́нного челове́ка в литерату́ре адлюстрава́ць во́браз суча́снага чалаве́ка ў літарату́ры;

запечатле́ть поцелу́й уст. пацалава́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пары́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.

1. Адбіць (адбіваць) (удар; першапачаткова — у фехтаванні). Можа, фашысты пранюхалі, што нашы збіраюцца наступаць на вышыню 145, дык загадзя агнявым налётам, які толькі што скончыўся, хацелі парыраваць удар. Сабаленка.

2. перан. Абвергнуць (абвяргаць) (чые‑н. довады, нападкі і пад. ў спрэчках). У яго, і толькі ў яго руках самае новае, самае свежае, самае неабвержнае. Гэта будзе такі ўдар, якога ні сам Шэмет, ні хто з яго адвакатаў не здолее парыраваць. Лобан. — Пра што людзі захочуць паслухаць, пра тое і раскажу, — парыравала .. [Ліда] напады бацькі. Шамякін.

[Фр. parer.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

áblaufen

*

1.

vi (s)

1) сцяка́ць, цячы́

2) канча́цца

3) адплыва́ць, адыхо́дзіць

2.

vt сто́птваць

sich (D) die Béine ~ — забе́гацца, адбі́ць сабе́ но́гі

3.

(sich) змары́цца aд бегані́ны

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

versálzen

1.

(part II versálzt i versálzen) vt перасалі́ць

2) (part II versálzen) перан. сапсава́ць (радасць), адбі́ць ахво́ту (да чаго-н.); разбуры́ць (планы)

j-m die Súppe ~ — насалі́ць каму́-н.

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

widerstéhen

* vi (D)

1) супраціўля́цца (чаму-н.); устая́ць (перад чым-н.)

dem Ángriff ~ — адбі́ць напа́д

der Versúchung nicht ~ können — падда́цца спаку́се [спакушэ́нню]

2)

díese Spéise widerstéht mir — гэ́тая стра́ва мне пры́кра

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

наско́к, ‑у, м.

1. Скачок з мэтай нападу. Наскок звера. // Імклівы варожы напад. Каб лягчэй было адбіць Ворагаў наскокі — Загадаў ён [князь] роў прарыць, Як рака, глыбокі. Гілевіч. Захопнікі заселі ў Карчэвічах, і пачаліся штодзённыя наскокі на Скумаўскі лес. Дуброўскі.

2. перан. Нападкі, абвінавачванні, часцей грубыя, беспадстаўныя. Адміністрацыйны наскок. □ Замест бурнага наскоку, да якога я падрыхтаваўся загадзя, жонка толькі засмяялася і сказала: — Ого, дык ты не толькі рыбы, але і ліса злавіў? Ляўданскі.

•••

З наскоку — а) з разгону, хутка; б) не падумаўшы як след, добра не разабраўшыся. [Валатовіч:] — [Бародка] заўсёды ўсё рабіў з наскоку, штурмам, без належнай праверкі. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

cios, ~u

м.

1. удар;

zadać cios — нанесці ўдар;

odbić cios — парыраваць удар; адбіць удар;

2. буд. чэсаны камень;

3. ~y мн. біўні (слана, маманта)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)